Çocuklar doğduklarında yalan söyleme becerisine sahip değildirler. Zamanla çevrelerindeki insanları gözlemleyerek ve etkileşimler yoluyla bu davranışı öğrenirler. Bu süreçte en büyük rolü ebeveynler ve onların yaptıkları (tutumları) oynar. Çocukların yalan söyleme eğiliminde olmalarının altında çoğu zaman aile içindeki dinamikler, ebeveynlerin tutumu ve disiplin anlayışı yatar.

Ebeveynler, çocuklarının dürüst olmasını ister. Ancak bazen farkında olmadan sergilediğiniz davranışlar, onların gerçeği çarpıtmasına sebep olabilir.

1. Aşırı Otoriter ve Katı Disiplinli Ebeveynler ve Çocuklarda Yalan Davranışı

Bazı ebeveynler çocuklarını çok katı kurallar ve yüksek beklentilerle yetiştirir. Böyle bir ortamda büyüyen çocuklar hata yapmaktan korkar ve cezadan kaçınmak için yalan söylemeye daha yatkın hâle gelirler. Eğer çocuk her hatasında sert bir tepkiyle karşılaşıyorsa, zamanla kendini korumak için gerçeği saklama yolunu tercih edebilir.

Örnek: Çocuğunuz bir bardağı kırdığında çok sinirlenip bağırıyorsanız, bir sonraki sefer kırdığı bardağın kendi kendine düştüğünü söyleme eğiliminde olacaktır. Çünkü asıl amacı gerçeği gizlemek değil, sizin kızmanızı ve cezalandırmanızı önlemektir.

Ne Yapılmalı?

- Çocuklarınıza hata yapmanın insanın öğrenme sürecinin bir parçası olduğunu anlatın.

- Dürüstlüğü teşvik eden bir ev ortamı oluşturun.

- Hataların doğal olduğunu ve önemli olanın çözüm üretmek olduğunu gösterin.

2. Aşırı Koruyucu ve Müdahaleci Ebeveynler ve Çocuklarda Yalan Davranışı

Bazı ebeveynler, çocuklarını her türlü sıkıntıdan korumak için onların adına karar verir ve hata yapmalarına fırsat tanımaz. Bu durum, çocukların özgüvenini ve sorumluluk duygusunu olumsuz etkileyebilir. Kendi kararlarını veremeyen veya hatalarının sonuçlarını deneyimlemeyen çocuklar, zamanla gerçekleri çarpıtarak ebeveynlerini memnun etmeye çalışabilirler.

Örnek: Çocuğunuz bir ödevini yapmadığında öğretmenine "Kitabımı evde unuttum" demesi, belki de geçmişte........

© Sonsöz