Bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü… Takvimde bir gün ayrıldı diye sorunların çözüldüğünü zannedilmesini bekliyoruz. Sosyal medyada birkaç iyi niyet mesajı, belediyelerin düzenlediği bir iki etkinlik, toplumsal vicdanımızı bir günlüğüne rahatlatıyor. Ertesi gün ise her şey olduğu gibi devam ediyor. Oysa bu ülkede nüfusun ,34’ü engelli bireylerden oluşuyor. Yani mesele bir ‘azınlık’ meselesi bile değil; bu toplumun büyük bir parçası söz konusu.

Veriler bize şunu söylüyor: Nüfusun %1,4’ü görme engelli, %7,97’si işitme engelli, %2,58’i ortopedik engelli, %0,8’i ise zihinsel engelli. Ancak bu verilerin ardında dev bir görünmezlik var. Çünkü görmeyen, işitmeyen biziz. Onları hayatın doğal akışı içinde göremediğimiz için, sanki yokmuşlar gibi davranıyoruz.

Devletin 2025 yılı bütçesinde engellilere ayrılan pay 192 milyar 206 milyon TL. Bu, toplam bütçenin sadece %1,2’si. Kalemlerin dağılımına baktığımızda; evde bakım desteği 70 milyar TL, özel eğitim ve toplumsal katılım desteği 47 milyar TL, eğitim desteği ise yine 47 milyar TL olarak belirlenmiş. Rakamlar ilk bakışta büyük gibi görünebilir fakat sahaya indiğinizde tablo çok farklı: Ne bu kaynaklar yeterli ne de verimli kullanılabiliyor. Çünkü süreçlerin hiçbir aşamasında engelli bireyler ve aileleri yok. Yıllardır bu alanda emek veren STK’ların deneyimleri ve önerileri yok sayılıyor. Masada olmayan insanların hayatını iyileştiremezsiniz.

Sosyal adalet ancak engellileri dezavantajlı grup olmaktan çıkarabildiğimiz gün sağlanacak. Bugün Türkiye’de engelli bireyler için bütüncül, sürdürülebilir bir sosyal politika hâlâ yok.

Sayılar tartışmalı olsa da, ülkemizde en az 550 bin Otizmli, 70bin Down Sendromlu birey yaşadığı tahmin ediliyor. Serebral palsili bireylerin sayısını ise tam olarak bilmiyoruz. Bu bile başlı başına bir sorun: Bir topluluğun sayısını kesin olarak bilmeden, ihtiyaçlarını öteleyerek nasıl politika geliştirilebilir? DMD ve SMA hastalarının tedavi maliyetlerinin ailelerin altından kalkamayacağı boyutlara ulaşması ise ayrı bir toplumsal yara. Bir........

© Sonsöz