Kimileri, bir yerlerden işaret aldıklarından mı, “Gün bu gündür” dediklerinden mi nedir, hilafet çağrılarını ve gösterilerini yoğunlaştırmışlardır.

Bilindiği gibi, Hz. Muhammed’in ölümünden sonra Müslümanların siyasi/dini liderliğini yapmış kişilere halife denmektedir. Ancak halifelik, dinin Müslümanlar arasında birlik/kardeşlik/dostluk sağlayacak şekilde öğretilmesine, anlaşılmasına ve uygulanmasına yarayan içerikte işlev görmemiştir. Hz. Muhammed’in ölümünden sonra ilk halifenin belirlenmesinde bile akıl-almaz oyunlar oynanmıştır. Hz. Muhammed’in halife olarak işaret ettiği Ali cenaze işleriyle uğraşırken, alelacele yapılan seçimle Ebubekir (632-634) halife olmuş, Müslümanlar arasında ilk köklü ayrışma yaşanmıştır. İlk dört halifeden Ebubekir ile Ömer Hz. Muhammedin kayınpederleri, Osman ve Ali ise damatlarıdır. Ömer (634-644), Osman (644-656) ve Ali (656-661) halifelikleri sırasında Müslüman muhalifleri tarafından öldürülmüşlerdir.

Şam valisi ve Osman’ın kuzeni Muaviye, Ali’nin halifeliğine karşı çıkınca aralarında kanlı savaşlar olmuştur. İlk savaş, Hz. Muhammed’in dul eşi Ayşe taraftarlarıyla 8 Aralık 656’da yaşanan Cemel Savaşıdır. Ardından 26–28 Temmuz 657 günlerinde Muaviye kuvvetleriyle yapılan Sıffın Savaşında 70 bin kadar Müslüman ölmüştür. Muaviye’nin komutanı Amr bin As savaşı kaybedeceklerini anlayınca, Kuran yapraklarını mızraklarının ucuna taktırınca, Ali’nin askerlerinin önemli bir bölümü Kuran’a karşı savaşmayı reddetmiştir. Bunun üzerine halifelik sorununun çözülmesi için hakeme gidilmesine karar verilmiştir. Kararın hakeme bırakılmasına karşı çıkanlar (Hariciler), Ali’den ayrılmıştır. Ali, 658 Temmuzunda Nehrevan Savaşında Haricilerle çarpışmıştır. Hakemler 659’da bir araya gelmiş, Muaviye’nin hakemi Amr bin As, Ali’nin hakemi Ebu Masa’yı, “Gel her ikisini de azledelim. Halk, güvenilir bir başkasını halife seçsin” diyerek ikna edip kürsüye önce onu çıkarmıştır. Ebu Musa, anlaşma gereği, halifeliği Ali’den aldığını söylemiştir. Sıra Amr bin As’a geldiğinde ise, “Ben de Ali’yi azlettim ve Muaviye’yi halife tayin ettim” deyince halifelik sorunu devam etmiştir. Ali öldürülünce, taraftarları Ali’nin büyük oğlu ve Peygamberin torunu Hasan’a bağlılık yemini etmiştir. 661 yılında Muaviye ile Hasan arasındaki savaşta sonuç alınamaması üzerine, savaşta yaralanmış olan Hasan, “halifeliğin babadan oğula geçmeyeceği ve halifeliğin saltanata dönüştürülmeyeceği” konusunda yapılan anlaşma üzerine halifeliği Muaviye’ye bırakmayı kabul etmiştir. Yine de Hasan 671 yılında zehirlenerek öldürülmüştür.

Emevi devletini kuran Muaviye’nin 680’de ölmesi sonrasında oğlu I. Yezid’in halife ilan edilmiştir. Ali’nin oğlu Hüseyin bu durumu kabul etmemiştir. Hüseyin, kendisine biat edenlerin daveti üzerine Küfe’ye........

© soL