Polonyalı Marksist ve Alman Komünist Partisi’nin kurucusu, Rosa Luxemburg, 1894 yılında kaleme aldığı “ Bir Mayıs’ın Kökenleri Nedir?” başlıklı yazısında tarihsel süreçten söz eder.

Rosa Luxemburg, bu yazısında, ilk kez Avustralya’da 1856 yılında işçilerin sekiz saatlik işgünü için gösteri düzenleyip miting yaptıklarını ve bir günlük genel grev kararı aldıklarını hatırlatır.

Rosa’ya göre, Avustralyalı işçilerin bu girişimi daha sonra Amerikalı işçilere de örnek olur. Amerikan işçi sınıfı da, polis ve yasal baskılara, dört işçi liderinin idam edilmesine rağmen mücadelesinden vazgeçmez. ABD’de 1890 yılında büyük bir gösteri ile 1 Mayıs kutlanır.

Rosa Luxemburg, Avrupa işçi hareketinin de bu talep üzerinde yoğunlaştığına ve mücadele ettiğine dikkat çeker. 1889’da Paris’te düzenlenen 2. Enternasyonel (Uluslararası İşçi Birliği) toplantısında, 1 Mayıs’ın 8 saatlik işgünü için eylem günü olmasına karar verilir. Rosa, bu konudaki makalesini şu görüşle bitirir:

“İşçilerin burjuvaziye ve egemen sınıfa karşı mücadelesi sürdükçe, bütün talepleri karşılanana dek, 1 Mayıs, bu taleplerin her yıl dile getirildiği gün olacaktır. Ve daha güzel günler geldiğinde, dünya işçi sınıfı kurtuluşunu kazandığında, insanlık muhtemelen, zorlu mücadelelerinin ve ödenen bedellerin anısına 1 Mayıs’ı yine kutlayacaktır”.

Rosa Luxemburg, kendisi gibi Marksist olan sevgilisi Leo Jogiches’e 5 Nisan 1894 günü yazdığı mektupta, hem duygusal bir kadın olduğunu, hem de işçi sınıfına olan bağlılığını ifade eden satırları dile getirir.

Rosa, Leo’ya “Varlığım, Birtanem, Sevgilim” diye hitap etikten sonra şu satırları yazar:

“Otel odasında oturmuş, 1 Mayıs için bir çağrı metni yazıyorum. Ancak senin yanında olmak istiyorum, dayanamıyorum. Seni görmeyi öyle arzuluyorum ki birazcık görebilsem hüngür, hüngür ağlayacağım…”

Daha sonra yukarıda özetlediğimiz 1 Mayıs’la ilgili düşüncelerini kağıda döker. Rosa Luksemburg, işçi sınıfının her 1 Mayıs’ta hem 8 saatlik işgünü taleplerini dile getirmesini, hem de kapitalizmin, sömürü düzeninin sona erdirilmesi için siyasal hedeflerini ortaya koymasını ister.

Rosa’nın bıraktığı yerden devam edecek olursak; Türkiye’de de Osmanlı döneminde 1 Mayıs, ilk kez 1909 yılında kutlandı. İşçiler, 1921’de de işgal kuvvetlerine karşı........

© soL