“Ordunun ibişleşme tehlikesi” ne durumda?
Başlıkta geçen “ordunun ibişleşmesi” tabirini ilk kullanan, emekli kurmay albay ve halen Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Tarih Bölüm başkanı Hasip Saygılı olmuştu (Ordunun İbişleşme Tehlikesi, Karar Gazetesi, 27 Eylül 2017).
Sonrasında da kullanan olmadı bildiğim kadarıyla.
Kara Harp Akademisi öğrencisi iken hocam olan Hasip Albay, 15 Temmuz 2016’dan sonra gerçekleşen bazı olaylar üzerine kaleme aldığı o yazısında TSK’yı bekleyen bir tehlikeye bu kavramsallaştırma ile dikkat çekmişti.
Bence hem çektiği dikkat hem de kullandığı kavram isabetli, yerinde ve inceydi.
Bana kalırsa “ordunun ibişleşmesi” dünya sivil-asker ilişkileri literatürüne kazandırılması ve içine ve etrafına doğru belki biraz daha sondaj yapılarak derinleştirilmesi ve genişletilmesi gerekecek kadar ilginç ve önemli bir tabir.
Ben bu yazıda bu zekice kavramsallaştırmadan yararlanarak kavramın o yazıdan sonra bugüne uzanan izini sürmeye çalışacak ve kavramın Saygılı’nın dikkat çektiğinin dışında başka hangi katmanlar boyunca yol aldığını sorgulamaya çalışacağım.
Saygılı yazısında ibişleşme kavramının ne anlama geldiğine değinmiyor, anlamı biraz bizim anlayışımıza bırakıyor; sadece “böyle devam ederse bir ibişleşme tehlikesi var görünüyor” diyor.
Saygılı’nın bize bıraktığı bu yere biz bakalım: İbiş ve ibişleşme nedir ve ordu gibi gayet ciddi bir kurumla ve onun kurumsallğı ile ne alakası vardır?
Bilindiği gibi “İbiş” ortaoyununda aptal uşak rolünü oynayan komedyeni tanımlayan bir tiyatro terimi.
Aptal uşak…
İbiş’in yüzü ve davranışları komiktir, saf bir görüntüsü vardır. Türk tiyatrosunun ünlü tuluat (doğaçlama) ustası Naşit Özcan (Adile Naşit’in babası) İbiş tiplemesini en iyi canlandıran sanatçıların başında geliyor. “Abdülhamit’i bile güldüren adam” olarak anılan Naşit Özcan, Komik-i Şehir unvanını alacak kadar başarılı oluyor bu performansta.
Komik-i Şehir…
İbiş, gündelik/argo dilde ise “aptal, şapşal, şapşik” anlamlarında da kullanılıyor.
Peki ordu nasıl, hangi biçimde “aptal uşak rolünü oynayan bir komedyen”e benzetilsin veya “şapşal” olmakla ilintilendirilsin ki?
Saygılı’nın o yazıyı yazmasına neden olan olaylar şunlardı:
2017 yılının Kurban Bayramı sabahında iç güvenlik görevinde bir tepe üzerinde askerlerin bir tankın dibinde bayram namazı kılarken görüntülendiği bir fotoğrafa bir sosyal medya kullanıcısı “bu askerlerin yarısı cenabettir” gibi bir yorum yazmıştı. Daha saldırgan yorumlar yazan kişiler de vardı.
Bu olaydan birkaç gün önce de bir Balkan ülkesinde 30 Ağustos Zafer Bayramı resepsiyonuna ilişkin Büyükelçilik resmi Facebook hesabından yayınlanan görüntülerde, Büyükelçilik 18 fotoğraf paylaşmış, resepsiyona katılan diğer ülke subaylarını bile sayfasına koyarken, davete katılan 60’a yakın Türk subay ve astsubayın yer........
© Serbestiyet
visit website