menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Kara kıtanın yüz akı: Fanon

13 0
22.11.2025

“Ve zenciler ayağa kalktı
oturan zenciler
beklenmedik bir zamanda ayağa kalktı
iskelede ayakta
kamaralarda ayakta
köprüde ayakta
rüzgarda ayakta
güneşte ayakta
kanda ayakta
ayakta
ve özgür”

Aimé Cesaire

Afrika kıtası açlık ve yoksullukla olduğu kadar ırkçılık ve kölelikle de özdeşleşmiş bir kara parçasıdır. Öyle ki apartheid vahşetini belgelemeye çalışan Kevin Carter ölmek üzere olan siyahi bir çocuğun başında bekleyen akbabanın fotosunu çekerek Pulitzer Ödülü’nü kazanıyor, sonra da intihar ediyordu. Yine de trajik kabile savaşları, yamyamlık gibi anlatılara bakıp Afroların kaderine razı geldiğini düşünenler yanılır. Kıta tarihi mücadele bakımından bereketli toprakları barındırır. 27 yıl hapiste yatıp özgürlüğüne kavuştuktan sonra devlet başkanı seçilen Mandela’nın yanı sıra Biko gibi aktivistler ırkçılığa karşı mücadelenin varlığını ve başarılı örneğini ortaya koymuş, bunun yanı sıra kara kıtanın geniş bir alanında kölelik ve sömürgecilik karşıtı direnişler eksik olmamış, zafere ulaşan bağımsızlık mücadeleleri post kolonyalizm kavramıyla ifade edilen yeni bir dönemi de açmıştı. Alt sahra denilen bölgeden Mağrip ülkelerine kadar kıtanın her tarafında görülen direniş hareketleri Sankara, Fanon, Kenyutta, Cabral, Lumumba, Nkrumah gibi savaşçı önderler yaratmış, Marksizm’in etkisi altında gelişen hareketler Bandung Konferansı, Tricontinental (Üç kıta) Konferansı, Pan Afrika Kongresi ile kıta halklarının birliğine yönelmekle kalmamış, kıtanın ötesine uzanarak Malcolm X, Aimé Cesairé gibi önderlerle siyah diasporayı harekete geçirmişti. Kültürel alanda da filizlenen direniş gospel, caz, blues ve reggae müziğini doğurmuştu.

Kökleri Portekiz’in 1441’de Moritanya’da başlattığı köle avına dayanan köle ayaklanmaları okyanusun karşı kıyısına geçerek Kızılderililerle buluşmuş, 1794’te Fransa’da köleliğin kaldırılmasını sağlamış ve siyah bir cumhuriyetin ilan edildiği günleri kayıtlara düşmüştü. 1885’te Afrika’nın bölüşümü için toplanan Berlin Konferansı, 70 yıl sonra Bandung Konferansı ile esmer bir tokat yemiş, Asya-Afrika Dayanışma Konferansı ile kıtalararası dayanışma köprüsü kurulmuş, Süveyş Kanalı’nın millileştirilmesi........

© sendika.org