Hiç düşündünüz mü, neden dedelerimizin ve ninelerimizin isimleri genellikle iki kelimeden oluşur? Mehmed Emin, Ahmed Cevdet, Ali Rıza, Fatma Zehra, Ayşe Sıdıka… Bu isimler sadece bir hitap değil, aynı zamanda bir dönemin kültürünü ve ruhunu yansıtan birer aynadır.

Osmanlı toplumuna baktığımızda isimlerin çoğunlukla iki parçalı olduğunu görürüz. Bunun hem dini hem de sosyal sebepleri vardı. Osmanlı’da ikinci isim, bir yönüyle ayırt edici bir işlev görürdü. Soyadı olmadığı için aynı köyde, aynı mahallede onlarca Mehmed veya Fatma bulunabiliyordu. Bu durumda “Mehmed Ali” ile “Mehmed Emin” birbirinden ayrılır, “Fatma Zehra” ile “Fatma Şerife” farklı kişilikler olarak kayda geçerdi. Bir diğer sebep de hürmetti. İsimlerin yanına eklenen “Emin, Rıza, Şerif, Hakkı, Hüsnü” gibi erdem belirten sözcükler kişiye vakar kazandırırdı.

Kadın isimlerinde ise klasik üçlü—Fatma, Ayşe, Hatice—çoğunlukla başka bir zarif........

© Pusula Gazetesi