Dr. Mehmet Ali Türkmenoğlu’na göre Osmanlıcılık, Osmanlı Devletini kurtarma planıdır. Prof. Dr. Azmi Özcan, İslam Ansiklopedisi’nin “Osmanlıcılık” maddesinde, 1789 Fransız ihtilali ile başlayan milliyetçilik akımlarının özellikle Balkanlarda ‘kendi devletini kurma’ fikrini geliştirdiğini, bu bağlamda çeşitli tehlikelerin baş gösterdiğinden bahseder.

Prof. Özcan’ın ilgili makalesinde, Osmanlı Devleti’nin “Avrupa’da yayılan milliyetçilik fikirlerini önceleri aynı etnik yapıdaki unsurların ittihadı şeklinde yorumlayıp bunu bir Avrupa meselesi olarak değerlendir”ğinden, Sırp isyanı ve bağımsızlıkla sonuçlanan Yunan isyanından sonra Balkanlar’daki hıristiyan uyruklarının Avrupa’dan aldığı destekle yoğunlaşan bir şekilde ayrılıkçı temayüller sergilemeye başlamaları karşısında ise bunun Osmanlı toplum yapısının mevcut hali içinde durdurulamayacağını görmüştür. Böylece daha geniş muhtevalı bir Osmanlı kimliği oluşturulması kaçınılmaz olmuştur.” der.

II. Mahmud’un 1826’da ifade ettiği, “Ben tebaamın müslümanını camide, hıristiyanını kilisede, Mûsevî’sini havrada farkederim, aralarında başka bir fark yoktur” şeklindeki sözleri Osmanlıcılık kavramının ana ilkesini teşkil eder.

Namık Kemal, Midhat Paşa, Şinasi gibi dönemin isimleri dil, din, ırk ayrımı olmaksızın herkesin eşit sayıldığı Osmanlı toplumunun fikir insanlarıdır. Prof. Dr. Azmi Özcan, İdeolojiler ve milletler........

© Pusula Gazetesi