Antalya Diplomasi Forumu 2025’in katılımcı profili, Türkiye’nin dış politika önceliklerini, bölgesel angajmanlarını ve uluslararası düzlemdeki pozisyonunu çok yönlü biçimde analiz etmeye imkân tanımaktadır.

• ENES KORU
• 22 Nisan 2025

Antalya Diplomasi Forumu (ADF) 2025, “Ayrışan Dünyada Diplomasiyi Sahiplenmek” temasıyla 11–13 Nisan 2025 tarihleri arasında Antalya’da, T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın koordinasyonunda dördüncü kez düzenlendi. Forumun temel amacı, Türkiye’nin dış politika vizyonunu yansıtan; çok aktörlü katılıma açık, fikir üretici ve çözüm odaklı tartışmaların yürütüldüğü, uluslararası düzeyde kurumsallaşmış bir diyalog zemini oluşturmaktır. ADF, bu yönüyle Türkiye’nin yumuşak gücünü ve kamu diplomasisi kapasitesini görünür kılan çok taraflı bir platform işlevi görüyor.

ADF 2025’e 19 devlet başkanı, 52’si dışişleri olmak üzere toplam 64 bakan ve çok sayıda üst düzey hükümet temsilcisi foruma katıldı. Forumun katılımcı profilini incelediğimde; temsil edilen ülke, kurum ve unvanlar üzerinden Türkiye’nin dış politikası hakkında anlamlı bir analiz yapılabileceği kanaatine vardım. Forumun yalnızca söylem üretme değil, aynı zamanda dış politikadaki yönelimlerin, bölgesel angajmanların ve stratejik önceliklerin diplomatik temsiliyet üzerinden gözlemlenebileceği bir zemin sunduğunu düşünüyorum.

Bu yıl Antalya Diplomasi Forumu’na katılan 319 kişinin (katılımcı/konuşmacı) bilgilerini forumun resmî web sitesinden derledim. Türkiye’den katılan 71 kişiyi hariç tutarak, katılımcıların vatandaşlığı, temsiliyeti, unvanına göre sınıflandırdım. Bu sayede hem vatandaşı olduğu ülkeye göre hem de hükümet temsilciliğine göre hangi ülkelerden daha fazla katılımcı olduğu ve hangi ülkelerin üst düzey temsiliyet bulundurduğu veya hangi ülkelerin temsil edilmediğini analiz etmeye çalıştım. Bu veriler üzerinden oluşturulan tablo, Türkiye’nin diplomatik ilişkiler ağının mevcut durumu hakkında somut ve bölgesel öncelikler bağlamında okunabilir bir çerçeve sunuyor.

Bölgesel Dağılım ve Temsiliyet

ADF’ye benzer şekilde dünyada farklı bölgelere hitap eden çok sayıda forum bulunuyor. Münih Güvenlik Konferansı, Dünya Politika Konferansı, Doha Forum (Katar), Raisina Dialogue (Hindistan), Mediterranean Dialogues (İtalya), Paris Barış Forumu (Fransa) bunlardan bazıları. Bu forumların her biri düzenleyici ülkenin/kurumun jeopolitik konumu, stratejik öncelikleri ve uluslararası konumlanmasına göre kendi etki alanlarını yansıtıyor. ADF’nin de Türkiye merkezli jeopolitik gündeme yoğunlaşması ve forumda Türkiye’nin yakın coğrafi, tarihsel ve kültürel hinterlandından daha fazla katılımcı bulunması doğal bir durum. Ancak katılımcı profilleri ve ülke temsiliyetleri bize bunun ötesinde Türkiye’nin diplomatik ilişki ağlarını gözler önüne seriyor.

ADF’nin yalnızca Türkiye’nin yakın coğrafi çevresine (Balkanlar, Orta Doğu, Karadeniz, Kafkasya) odaklanmadığı, aksine dünyanın dört bir yanından devlet başkanları, bakanlar, uluslararası kuruluş temsilcileri, akademisyenler, araştırmacılar, gazeteciler ve sivil toplum temsilcilerini bir araya getirdiği söylenebilir. Forum kapsamında Türkiye’nin ana dış politika öncelikleri dışında kalan Güney Asya, Latin Amerika ve Karayipler gibi bölgelere ilişkin başlıklar da gündeme taşınmıştır. Ancak katılımcıların vatandaşı oldukları ülkelere göre yapılan genel dağılım incelendiğinde, Güney Amerika ülkelerinin düşük düzeyde temsil edildiği görülüyor.

Hükümet temsiliyetine odaklanıldığında ise Azerbaycan (12), Bosna-Hersek (6), Romanya (4) öne çıkan ülkeler arasında yer alıyor. Özellikle Azerbaycan diğer tüm ülkelerden ayrışan bir konumda; neredeyse Antalya’da bir kabine toplantısı yapacak düzeyde temsil edilmiş. Türkiye kamuoyunda Azerbaycan’ın İsrail ile ilişkileri ve enerji tedarikindeki rolü eleştiri konusu olsa da ADF’deki yoğun temsiliyet, iki ülke arasındaki stratejik bağın ne denli güçlü ve kurumsallaşmış olduğunu gösteriyor.

Avrupa Birliği ve Batı Dünyası’yla İlişkiler

Trump sonrası dönemde Türkiye ile AB arasında iş birliği zemini yeniden oluşmuş olmasına rağmen, ADF 2025’e AB’nin taşıyıcı ülkelerinden hiçbirinin hükümet düzeyinde temsilci göndermemesi dikkat çekici. Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, Belçika ve Hollanda gibi ülkelerden herhangi bir hükümet yetkilisi foruma katılmamıştır. Sadece Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’nin........

© Perspektif