Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) çekilme kararının hem ABD hem DSÖ hem de dünya sağlık siyaseti açısından önemli sonuçlara gebe olduğu söylenebilir. Öncelikle bu adım, ABD’nin sağlık konusunda küresel ölçekteki reformları teşvik etme konumunu zayıflatabilir. Ayrıca, ABD’nin tek başına yürüttüğü programların, DSÖ gibi küresel bir kurumun sağladığı kapsamlı işbirliğinden mahrum olması, programların sekteye uğramasına zemin hazırlayabilir.

• BEGÜM BURAK
• 28 Ocak 2025

ABD Başkanı Donald Trump, geçen hafta yaptığı açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) COVID-19 pandemisi dahil birçok sağlık krizini iyi yönetemediğini belirterek, ülkesinin DSÖ’den çekileceğini beyan etti. Trump, DSÖ’yü, üye devletlerin siyasi etkisinden bağımsız hareket etmekte başarısız olmak ile itham etmenin yanı sıra kurumun ABD’den, Çin gibi diğer büyük ülkelerin sunduğu meblağlara nispeten haksız yere ağır ödemeler talep ettiğini de ekledi.

Amerikan siyasetini takip edenler, Trump’ın bu kararının yeni alınmış bir karar olmadığını bilirler, zira 29 Mayıs 2020 tarihinde Trump, ABD’nin DSÖ ile ilişkisini keseceğini ve ödeneklerin ABD’nin sağlık yönetimine yönlendireceğini duyurmuştu. 6 Temmuz 2020’de ise Trump yönetimi, BM Genel Sekreteri António Guterres’e DSÖ üyeliğinden çekilme niyetini resmen bildirmiş ve o günlerde akademi, bilim ve hukuk dünyasından önde gelen birçok uzman isim ABD Kongresi’ni bu eylemi engellemeye davet etmişti. O dönemde Trump’ın DSÖ üyeliğinden çekilme kararını tek taraflı olarak alması, Kongre’nin yetkilerini bypass etmek olarak yorumlanmıştı ve bunun da anayasal bir tartışmaya sebep olması bekleniyordu.

DSÖ Tarihine Kısa bir Bakış

Dünya Savaşı’nın ardından 7 Nisan 1948’de DSÖ’nün kurulmasıyla, dünya sağlık yönetiminde yeni bir dönemin başladığı söylenebilir. DSÖ’nün çalışmaları, salgın hastalıklarla mücadeleden acil durum müdahalelerine, sağlık standartlarının belirlenmesinden araştırmaların koordinasyonuna kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. DSÖ’nün en dikkat çeken başarılarından biri, 1980 yılında çiçek hastalığının dünya genelinde yok edilmesi olarak gösterilebilir. Bu gelişme ile, DSÖ çiçek hastalığına neden olan virüse karşı geliştirilen aşı sayesinde, insanlık tarihinin korkulu rüyası olan hastalıklardan birinin ortadan kalktığını müjdelemişti.

Günümüzde 194 üye ülkeyle faaliyet gösteren DSÖ, altı bölge ofisi ve 150’den fazla ülke ofisiyle küresel bir ağa sahip. Örgüt, az gelişmiş ülkeler de dahil birçok yerde sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve temel sağlık sorunlarıyla mücadele için çalışmalar yapmakta. Örgütün çalışmaları, anne ve çocuk sağlığından aşılama kampanyalarına, beslenme programlarından temiz su projelerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Özellikle sıtma, HIV/AIDS ve tüberküloz gibi bulaşıcı hastalıklarla mücadelede öncü rol oynayan DSÖ, hastalıkların kontrolü ve tedavisi konusunda da kritik çalışmalar yürütüyor.

DSÖ-ABD İlişkileri

1948 yılında parçası........

© Perspektif