menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Leibniz’den Vámbéry’ye uzanıyor: Avrupa’nın Turancı öncüleri

21 6
16.08.2025

Almanlar ve Macarlar bizden daha Turancı, Türkçü… Alman ve Macar Turancılığı bu alanda biz tüm Türklerden daha çok yol kat etmiş. Teorik, pratik ve siyasal bağlamda. Wikipedia’da “Hungarian Turanism” adlı geniş bir madde var. Onu özetle aktarıyorum sizlere.

Akımın ana iddiası şu: Macarlar, Finler Türk soyundandır. Avrupa halklarının birçoğunun atası Türk’tür. Macarlar bu alanda özel ve üstün bir konumdadır, başka deyişle Türk’e en yakın olmakla Avrupa halklarının atası durumundadır.

Avrupa Turancılığının fikir babası olarak iki yazar gösteriliyor. Biri Hollandalı düşünür, dilbilimci Marcus Zuerius van Boxhorn (1612 - 1653); öbürü Alman düşünür Wilhelm Leibniz (1646 – 1716). Boxhorn Avrupa dillerinin Saka-İskitçeden geldiğini bilimsel olarak ilk kez kuramlaştıran kişi. Dil araştırmalarına büyük önem veren Leibniz de Boxhorn’un bu fikrini destekler ve Türkçenin incelenmesi için girişimlerde bulunur.

Sonrasında Alman dilbilimci Johann Eberhard Fischer Macarların (Ugor) Uygurların devamı olduğunu ileri sürdü. Wilhelm Christian Schott, Rasmus Christian Rask, Matthias Castrén bu savları destekleyip geliştiren başka bilim insanlarıydı. Dilbilimin babası kabul edilen Alman bilgin Max Müller Turan kavramını bir geniş dil grubunun ismi olarak filolojide ilk kullanan kişiydi.

Macaristan’da Turancılığı kuramsal ve siyasal olarak başlatan asıl bilim insanı ise Armin Vambery’dir (1832-1913). Macarların Türk soyundan geldiğini hem çalışmalarıyla kanıtlamaya çalışan hem de bunun siyasal sonuçları olması gerektiğini savunan önemli bir figürdür.

HABSBURGLAR VE TURANCILIK

Habsburglar Avusturya kökenli çok önemli bir Alman hanedanıdır ve tarihte Avrupa’nın birçok önemli imparatorluğunu yönettiler. Avusturya Macaristan İmparatorluğunun da........

© OdaTV