Soru şu:
Heybeliada Ruhban Okulu, Türkiye'yi yeni bir Vatikan'a mı dönüştürecek?!
Elcevap: ?!
Atatürk’ten Uyarı:
“Patrikhane, bir Türk kurumu olmasına rağmen, siyasi meselelerle iştigal etmemek üzere kalabilir; yoksa sınır dışı!”
(1923 Bursa Konuşması)
Bugün aslında dün'dü.
Dünün tarihi hayaletleri, bugünün jeopolitik satrancında yeniden canlanıyor.
Beyaz Saray'ın koridorlarında yankılanan bir talep, Türkiye'nin egemenlik damarlarını titretiyor:
ABD Başkanı Donald Trump, 25 Eylül 2025 zirvesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan, 54 yıldır kapalı Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılmasını istedi.
Erdoğan, "Üzerimize düşen ne varsa yapmaya hazırız" diyerek yeşil ışık yaktı:
"Dönünce Patrik Bartholomeos ile görüşeceğim" sözüyle topu Patriklik'e attı.
Öncelikle...
Bu, basit bir dini jest mi, yoksa ABD'nin Soğuk Savaş kalıntısı oyununda, Rusya'ya karşı İstanbul Patrikhanesi'ni "ekümenik" bir süper güce dönüştürme hamlesi mi?!
Nitekim...
Prof. Dr. Sibel Özel'in çarpıcı kitabı Fener–Rum Patrikhanesi’nin Ekümeniklik İddiası ve Heybeliada Ruhban Okulu Meselesi (IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2011), bu soruya yıllardır haykırıyor:
Hayır, bu bir tuzak!
Okulun açılması, Türkiye'nin laik hukuk düzenini delik deşik eden, dış güçlerin içişlerine sızan bir domino taşı.
Hal böyleyken...
Tarihi bir hayalet olarak ekümeniklik iddiasının karanlık mirası, bugün yeniden hortluyor.
Demem o ki:
Heybeliada Ruhban Okulu, 1844'te Ortodoks din adamı yetiştirmek için açılan bir kurumdu.
1971'de Milli Eğitim Bakanlığı'nın kapatma kararıyla sessizliğe gömüldü.
Ama asıl mesele, okulun kendisi değil, arkasındaki gölge:
Fener Rum Patrikhanesi'nin "ekümenik patrik" iddiası.
Nüans?!
Özel'in kitabında vurgulandığı üzere, 19. yüzyılda Patrikhane, Balkan Savaşları'yla Yunanistan, Sırbistan, Romanya ve Bulgaristan kiliselerini kaybetti.
Bugün, fiili etkisi sadece İstanbul ve Anadolu'daki Rum Ortodokslarla sınırlı; Atina, kültürel lider olarak öne çıkıyor.
"Patrikhane ekümeniklik fırsatını kaçırmış ancak Rum kilisesi olarak kalmıştır" diyor Özel, arka kapak metninde.
Demem şu ki:
Peki neden şimdi bu ısrar?!
Hasılı:
Çünkü ekümeniklik, patriği "tüm Ortodoksların lideri" yapma hayali ve bu, Lozan........

© ngazete