menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Belinskidən ədəbiyyatımıza və kinomuzadək...

24 0
08.06.2025

Bu yazıda bir-ik tənqidi not olacaq deyə əvvəlcə tənqiddən başlayım. Ağlım ədəbiyyatdan, sənətdən nəsə kəsb etməyə başlayanda tənqidə və tənqidçilərə özəl münasibətim olub: fikirləşmişəm ki, bu adamlar nə yazmağı və yaratmağı, üstəlik, necə yazmağı hamıdan yaxşı bilirlərsə, daha başqalarına niyə deyirlər, qoy, özləri etsinlər!..

Amma heç vaxt belə olmayıb. Rusiyada əsr yarım hamı belə hesab etdi ki, böyük tənqidçi Belinski bircə məqalə ilə böyük rus yazıçısı Qoqolu indiki dildə desək, tamam darmadağın edib.

Gəl, sonra nə oldu? Belə məlum oldu ki, “nədən və necə yazmağı” guya hamıdan yaxşı bilən Belinski cənabları böyük yazıçı Qoqolu yox, rus ədəbiyyatını darmadağın edib.Sonrakı illərin tənqidçiləri yana-yana yazdılar ki, bəs böyük rus tənqidçisi böyük rus yazıçısını başa düşmədi ki, düşmədi...

Amma böyük tənqidçi Belinski digərlərini başa düşdümü, onun problemi təkcə Qoqolla idimi? Çox təəssüf! İndiki rus tənqidçiləri də yazır ki, bəs Belinski özünün uydurduğu - yaratdığı Puşkinə vurulmuşdu, halbuki başqa Puşkin də vardı: Hötenin güclü təsiri altında olan rus şairi Puşkin!

Nə isə. Bunları rus ədəbiyyatşünasları belə yazıb, mən də belə oxumuşam. Tənqid və tənqidçilər barədə hələlik bu qədər. Keçək əsas məsələyə. Bu yaşa çatmışam, hələ görməmişdim ki, hansısa böyük kino festivalı, o cümlədən Kann, bizdə belə böyük “müzakirələrə-mübahisələrə” səbəb olsun, az qala, möhtəşəm “şou-biznes”imizin, hətta “mədəniyyət xəbərləri”mizin gündəmini də zəbt etsin.

Yox, ulu xalqımız bu dəfə də üslubuna, xasiyyətinə və andına sadiq qaldı, “ölərik, ciddimüzakirə açmarıq” dedi və heç kim “Kannda hansı film qalib olacaq?, “Mükafatı niyə bu,yox, digər filmə verdilər?” kimi mübahisələr aparmadı, sadəcə, iki sənət adamı nəyin üstündəsə bir xeyli mübahisə etdi və şəxsən mən səmimi şəkildə etiraf edirəm ki, bu “mübahisə”lərdən heç nə almadım.

Nə yaxşı ki, digər bir xəbər tez bir zamanda bütün bu “mübahisələri” tamamca kölgədə........

© Müsavat