menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Rıza Pehlevi: “ABD, zamanında Moskova’nın oyununa gelmişti.”

10 1
25.06.2025

İran’la İsrail arasındaki füzeler savaşı, ABD’nin kaçık Başkanı Donald Trump’a göre bittiği sırada, sizlere mollalar’ın İran’ı nasıl ele geçirdiklerini hatırlatmak istedim. Olayların birebir tanığı, İran Şahı Rıza Pehlevi’nin aynı isimdeki oğlu Veliaht Prens Rıza Pehlevi bir televizyon konuşmasında anlatıyor:

“31 Ekim benim doğum günüm. Yıl 1978’di. Doğum günümü o yıl Beyaz Saray’da kutladım. Nasıl mı? Anlatayım. Babamla birlikte resmi bir ziyaret için Washington’a gitmiştik. Orada dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter ve bütün devlet ricaliyle tanıştım.

“Carter’la bayağı uzun bir görüşme yaptık. O dönem Carter Yönetimi’nde, komünizmin bölgede yayılmasını engellemek için bir dini kuşak (Yeşil Kuşak Projesi) oluşturulmasının elzem olduğu görüşü hakimdi. Ancak Carter Yönetimi’nin bilmediği bir şey vardı. Tam o dönemde KGB (Eski Sovyet haberalma örgütü) molla kisvesi altında 40 binden fazla İranlı’yı devşirmiş, Meşhed, İsfahan kentleriyle bölgenin başka ülkelerindeki camilerde düzenlenen dini toplantılarda onlara vaaz verdiriyordu.

“Bundan haberi olmayan Carter Yönetimi de Yeşil Kuşak Projesi oluşturma peşindeydi. Bugün de aynı hataya düşülüyor. “ Burada bir not düşeyim. Yeşil Kuşak, İran’ın Şii yayılmacılığına karşı oluşturulmak istenen Sünni ittifakıydı. ABD hatta İran’ın mezhepsel yayılmacılığını “Şii Kalkanı” (The Shia Shield) olarak tanımlıyordu.

Veliaht Prens Rıza, bir kaç gün önce Amerikan Fox TV kanalına verdiği demeçte de şöyle konuşuyor:

“ABD’ye tavsiyem sakın dışardan dayatmayla İran’da molla rejimini devirmeye kalkmasın. Eğer bu yanlışı yaparlarsa İran Ortadoğu’daki öbür ülkelerde olduğu gibi kargaşadan kurtulmaz. Fordow’daki yeraltı nükleer tesisine yüzlerce metrelik beton delici bomba atmasınlar. Hem çevre hem insanlık zarar görür.

“İran halkı, kendi iradesiyle molla rejimini devirmelidir. Zaten rejim çözülmüş durumda. Halkım barışseverdir; nükleer silahtan hiç hoşlanmaz. İran’ı bu hale getiren Humeyni’nin (1979’daki mollalar darbesinin lideri) çılgınlıklarıdır. İran’ın içinden sürekli haberler alıyorum. Mollalar rejimi kendiliğinden yıkıldı yıkılacak durumda. Halkım bana demokrasi çerçevesinde liderlik görevini verirse bunu yerine getirmeye hazırım. Benim gözüm tahtta ya da şahlık unvanında değil. Demokratik bir liderlik yapabilirsem ne mutlu bana.”

ABD ve Sovyetler Birliği’nin, dini ve başka unsurları kullanarak bölgeye hakim olma savaşı verdiklerini biliyordum, ancak Şah’ın oğlu Rıza Pehlevi’nin ağzından gerçeği bu kadar net duymak çok önemliydi. Dikkatinizi çekmek istediğim bir konu da İran halkının mollalar ve Şah ailesi arasında sıkışıp kalmış olması. Mollalar gidip Şah gelse İran’da demokrasi mi tesis edilecek? Veliaht Prens Rıza Pehlevi ne kadar demokrasi........

© Muhalif