Osmanlı Sultanı II. Abdülhamid, 1907’de tahta çıkışının 30. yılı sebebiyle Kudüs’te bir saat kulesi yaptırdı. Yafa Kapısı yakınında yükselen bu kule, Kudüs’teki Müslüman nüfusa zamanı düzenli takip etme imkanı tanıdı. Saat, Kudüs Müftülüğü kayıtlarına göre Osmanlı modernleşme sembollerinden biri sayılıyordu. Kule, Kudüs belediye binasına bitişik olarak inşa edildi. Osmanlı arşiv belgeleri, saatin imalatının İstanbul’da yapıldığını ve deniz yoluyla Yafa Limanı’na oradan da Kudüs’e taşındığını göstermektedir (BOA. Y.PRK. UM., 82/80).

İngiliz İşgali ve Saatin Susturulması

9 Aralık 1917’de İngiliz General Edmund Allenby Kudüs’e girdi. İngiliz yönetimi, Kudüs’te Osmanlı’yı hatırlatan sembolleri sistemli biçimde sessizleştirdi. Filistin Arşivi’nde yer alan İngiliz askeri idaresi raporlarına göre saat kulesinin mekanizması durduruldu ve bakımının yapılmasına izin verilmedi. 1922 tarihli Filistin Mandası raporları, İngilizlerin “şehirde gereksiz gürültü çıkaran” bu saati çalıştırmama kararı aldığını belgelemektedir (UK National Archives, CO 733/31).

Osmanlı Kimliğini Sildiler

Kudüs’teki saat kulesinin susturulması, aslında Kudüs’teki Osmanlı kimliğinin de susturulması anlamına geliyordu. Saatin üzerinde Sultan Abdülhamid’in tuğrası bulunmaktaydı. İngiliz yönetimi, Osmanlı sembollerini kaldırmayı planladı fakat tepkiler nedeniyle kuleyi yıkamadı. Ancak saati çalıştırmayarak halkın hafızasında sönmesine sebep oldu. İngiliz Filistin Yüksek Komiserliği belgelerine göre (CO........

© Mir'at Haber