Orijinal adı: “Kanskje Jeg Kan Bli Diktator” olan Mikal Hem’in eseri Türkçeye “Siz de Bir Diktatör Olabilirsiz” adıyla çevrilmiş. Paloma Yayınları’nın yayımladığı eseri, Deniz Canef Norveççeden Türkçeye aktarmış.

Mikal Hem, kitabın önsözünde, bir insanın diktatör olma isteğinin sebepleri hakkında şu değerlendirmeyi yapmaktadır:

“Güç sahibi olmayı istemenin pek çok nedeni vardır. Etki, denetim, hayranlar ve çoğunlukla güçle birlikte gelen zenginlik. Ne yazık ki Batı demokrasilerinde bir insanın edinebileceği güç sınırlıdır. Demokratik yollarla seçilmiş önderler her zaman hem muhalefeti, hem de politik adaylardan kendilerine uyanı seçen halkı göz önüne alarak davranmak zorundadırlar ne yazık ki. Seçmenler bir politik önderden bıkınca yenisine oy verirler.”

Yazar, aynı yerde, diktatör olmanın dayanılmaz hafifliği diyebileceğimiz, diktatörlüğün avantajlarından bahisle şöyle demektedir:

“Oysa diktatörlerin tümüyle bambaşka bir hareket alanı vardır. Can sıkıcı muhalif politikacılar ya da meraklı basın olmayınca insan politik ve özel hedeflerine erişmekte çok daha özgür davranabilir. Örneğin halka, basına ya da resmi kurumlara hiçbir açıklama yapmak zorunda olmaksızın devasa bir servet biriktirebilir; zaten pek çok diktatör de böyle yapar. Şayet birileri çok küstahlaşıp özel serveti açıklamaya kalkışırsa diktatör yasaları değiştirip bu tür davranışları suç kapsamına sokabilir.”

Yazar, diktatörün özel servetini açıklamaya kalkanlar için yasaları değiştirmesine Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in 2012 Haziran’ında yaptığı yasa değişikliğini örnek göstermektedir. Aliyev’in başkanlık süresi boyunca Cumhurbaşkanı ve eşi için her türlü olası yasadışı davranışa karşı muafiyet sağlayan yasaları parlamentodan geçirdiğinden, basının sözkonusu kişilerin onayı olmaksızın ticari bilgiler vermesini yasaklayan bir yasa daha çıkarttığından bahsetmektedir.

Mikal Hem, kitabın “Nasıl Diktatör Olunur?” başlıklı bölümünde, diktatör olma yöntemlerinden bahsetmektedir. “Bir diktatör olmak için yapmanız gereken ilk şey çok açık: Bir ülkede gücü ele geçirmek” diyen yazar, bunun birkaç yöntemi olduğundan bahsetmektedir:

a) Darbe yapmak:

Yöntemlerden birinin “Darbe yapmak” olduğunu savunan yazar, darbenin genelde askerler arasından geldiğini ancak sivillerin de askerleri arkasına alarak darbe yapabileceklerini dünyadan örneklerle açıklamaktadır. Mesela, Latin Amerika ve Afrika’daki darbe girişimleri bunlardandır. Paraguay ve Bolivya örnekleri ile son 50 yılda (1952-2000) 33 Afrika ülkesinde 85 darbe yapılmıştır.

Darbe, güce ele geçirmek için gözde bir biçim olsa da her ülkede gerçekleştirilmesi mümkün olmayan bir yöntemdir. Askeri tarihçi Edward Luttwak’a göre, bir darbenin mümkün olabilmesi için şu üç etmenin bulunması........

© Milli Gazete