Abbas Hilmi Paşa’nın 900 bin TL bağışını da mâmelekine katıyor

Soyak’ın têvîline nazaran, Efendi’si, daha 1927 senesinde bütün bu çiftliklerin Partisine âid olduğunu bildirmiş; binâenaleyh yapılan işler meşrû ve halkın menfâatine imiş… Şu var ki CHP ve Devlet tamâmen aynîleşmiş, ortaya bir CHP Devleti çıkmıştı amma, hukûken bütün bu mal-mülk “Tek Adam”ın mâmelekine dâhildi ve bütün hukûkî tasarruf ona âiddi; dîğer tâbirle, CHP Devleti bu mülk üzerinde fiilen hiçbir söz hakkına sâhib değildi. Bilakis, aşağıda İnönü’nün şahâdetiyle, görülecekdir ki tek taraflı olarak CHP Devletinin imkânları da bu çiftlikler ve içlerindeki her çeşid têsîs için seferber edilmiş hâldeydi. Hattâ, aynı sûretle, İş Bankası’nın, CHP Devletinin bütün imkânlarından istifâde eden imtiyâzlı bir müessese olduğunu tahmîn zor değildir…

Mes’ele bu kadarla da kalmıyor: Vekîlharcın gayet tabiî bir muâmele imiş gibi verdiği aşağıdaki bilgiden Abbâs Hilmi Paşa’nın 900 bin liralık bağışının dahi “Tek Adam”ın mâmelekine dâhil edildiğini anlıyoruz:

“Bilindiği gibi Atatürk’ün daha 1927 senesinde yaptığı bir açıklama ile Partisine ait olduğunu bildirdiği çiftliklerin temin ettikleri kazançlar, kendi inkişaflarına sarfediliyor, hattâ bunlara yeni sermayeler ve topraklar (Ankara’daki Güven Çiftliği gibi) ilâve ediliyordu. Eski Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa’nın, Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetine girmesi münasebetiyle C.H.P.ne teberrü ettiği (900.000) lira civarındaki para ile İş Bankası’ndaki hisse senetlerinden alınan temettü ve mevduat faizleri bu ilâveleri karşılamakta idi ve bu gibi gelirlerle o yolda yapılan haracamalar yine İş Bankası’nda açılmış olan 2 numaralı bir hesap içinde muamele görmekteydi… Burada tasrih etmeliyim ki Atatürk bu hesaptan şahsı için hiçbir masraf yapmamıştır…” (Soyak 1973: II/686)

Hind Müslümanlarının “M. Kemâl’in şahsına”, sermâye yapsın diye, “hediye olarak” gönderdikleri mebl̃ağ ne kadardı?

Yukarıda, Hasan Rıza Soyak’ın, garîbân Hind Müslümanlarının yardımı hakkında: “Açtığı çetin mücadeleye yardım maksadıyla Hindistan’dan şahsına yekûnu takriben 500-600 bin lira kadar tutan bir para gönderilmişti.” şeklinde, bir........

© Milat