Emperyalist Sovyet siyâsetine bir mukâbele olarak Tan Matbaası Hâdisesi

Tanîn’in neşriyât hayâtı, 30 Ağustos 1943’ten 14 Kasım 1947’ye kadar sürdü. Bu devrede, en fazla, 3 Aralık 1945’te, Sovyet tarafdârı neşriyât yapan Tan gazetesinin matbaasının basılması hâdisesindeki “rolüyle” kendinden bahsettirdi.

O zamân, Sovyetler Birliği, Türkiye’nin şimâlî şarkındaki topraklar üzerinde hakk iddiâ ediyor, bunun da ötesinde, Boğazlar’ı, hattâ Türkiye’nin tamâmını kendi nüfûz sâhasına dâhil etmek siyâseti güdüyordu. Komünist Sabataî Sertel’lerin Tan gazetesi, Komünist propagandasının en têsîrli vâsıtası idi. Her ne kadar “Millî Şef” gibi, Hüseyin Cahit gibi, Sertel’ler de, Mütehakkim Zümrenin güzîde mensûbları iseler de, Hükûmet, efkârıumûmiyenin hissiyâtına tercümân olmak, Türkiye için pek vahîm bir tehlike teşkîl eden Sovyet siyâsetine bir mukâbelede bulunmak, Türkiye’nin bir Sovyet peyki olmayı kabûl etmiyeceğine dâir bir karârlılık mesajı vermek mecbûriyetindeydi. Bu bakımdan, Tan’ın neşriyâtına karşı iyice hassâslaşmış olan Üniversite Gencliğini, büyük bir nümâyiş tertîb ederek, Komünist neşriyâtını, dolaylı olarak Sovyet siyâsetini protesto etmiye el altından teşvîk etmiş olması ciddî bir ihtimâldir. Öyle değilse bile, bunun, Sovyetler’e karşı Hükûmetin çok işine yaradığı âşikârdır. (Bu mes’ele hakkında derinlemesine araştırma yapmış olmakla berâber, bu çalışmamızı bir kitab hâline getiremedik. Çalışmamızda, devrin gazetelerinden mâadâ, en mühim kaynağımız şu eser oldu: Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl; İkinci Dünya Savaşı Yılları -1939/1946-, T.C. Dışişleri Bakanlığı Araştırma ve Siyaset Planlama Genel Müdürlüğü, Ankara, 1973, 316 s.)

“Millî Şef”le dâimâ yakın münâsebet hâlinde olan Hüseyin Cahit de, Hükûmetin Sovyet siyâsetine uygun olarak, böyle bir nümâyiş için tahrîkkâr rol oynamaktan çekinmedi; 3 Aralık 1945 târihli Tanîn, “Kalkın Ey Ehl-i Vatan!” manşetiyle, Üniversite Gencliğinin galeyâna gelmesinde herhâlde mühim bir âmil oldu…

Mâmâfih, Hüseyin Cahit, Sovyet propagandası ve onun Türkiye’deki âletleriyle şiddete mürâcaat etmeden mücâdele edilmesini istiyordu. Gencliği, Sertel’leri protesto etmiye teşvîk eden makâlesinde bu husûs gâyet vâzıhtır:

“Mücadelenin silâhı yalnız söz ve yazıdır. Fikirler fikirlerle yıkılır. Cebir ve şiddet onların ekmeğine yağ sürer, çünkü, kendilerini mazlûm mevkiinde kalmış gibi göstererek, muhabbet ve taraftar kazanmak isterler. Bu kadar şiddetli, haşin ve yıkıcı........

© Milat