Batı'nın Afrika kıtasına yönelik müdahaleleri ve İslam’ın kıtadaki tarihî yayılımı yalnızca iki farklı süreci değil, iki zıt dünya görüşünü de yansıtır. Bir yanda askeri işgaller, zorla dayatılan ekonomik sömürü ve kültürel asimilasyonlarla şekillenen Batı sömürgeciliği; diğer yanda ise ticaret, eğitim ve gönüllü kabul üzerine inşa edilen İslamî etkileşim vardır. Bu iki süreç, kıtanın kaderini belirleyen temel kırılma noktalarından biri olmuştur.

İslam, Afrika’ya kılıç zoruyla değil, tüccarların, alimlerin ve mutasavvıfların öncülüğünde, doğal bir toplumsal dönüşüm süreciyle nüfuz etti. Kuzey, Batı ve Doğu Afrika’da Müslüman tüccarların teşvik ettiği ilim merkezleri, camiler, medreseler ve kütüphaneler yükselirken, Afrika’nın yerel hanedanlıkları bu kültürel ve ekonomik gelişimden güç aldı. İslam, kıta halklarına yalnızca bir inanç sistemi değil, aynı zamanda hukuk, ticaret ve sanat gibi alanlarda bir medeniyet perspektifi sundu. Timbuktu, Kano, Kahire ve Mogadişu gibi şehirler sadece Afrika’nın değil, dünyanın en önemli kültür ve bilim merkezlerinden biri haline geldi.

Oysa Batı’nın kıtaya yönelik ilgisi, medeniyet inşa etme gayesiyle değil tamamen ekonomik ve stratejik hesaplarla şekillenmiştir. Avrupalı güçler, 15. yüzyıldan itibaren köle ticaretini........

© Milat