Bazı Osmanlı devlet adamlarının son devirde hatıralarını kaleme aldıklarını biliyoruz. Bu eserler, devrin sosyal, siyasi, kültürel hayatını yansıtması bakımından şüphesiz çok önemidir. Yazılmış olan hatıratın tarihçilerin araştırmalarına ve çalışmalarına büyük destek olduğu da şüpheden varestedir. Tarih biraz da bu hatıralar sayesinde aydınlanır.

Ali Fuat Türkgeldi, İstanbul Kadıköy’de doğmuş, 1867-1935 yılları arasında yaşamış önemli mevkilerde bulunmuş bir bürokrat. Dâhiliye Mektupçuluğu, Müsteşarlık, Sadaret Mektupçuluğu gibi kritik vazifeleri üstlendi. 1912-1920 seneleri arasında sarayda görev alarak Sultan Beşinci Mehmed Reşad ve Altıncı Mehmed Vahdeddin’in Başkâtipliği mevkiine oturdu ve burada vazife gördü.

Cumhuriyet’in ilanından sonra emekli olan Ali Fuat Bey, bütün vaktini ve mesaisini tarih araştırmalarına, okumaya ve yazmaya ayırdı. 5 Şubat 1935 tarihinde vefat etti, Yahya Efeni Mezarlığı’na defnedildi. Eserleri arasında Rical-i Mühimme-i Siyasiyye, Mesâil-i Mühimme-i Siyasiyye, Görüp İşittiklerim ve Maruf Simalar da bulunuyor. Türkgeldi’nin Osmanlı Ricaine Dair İşitilmemiş Hatıralar - Tarihî Fıkralar isimli eseri, Büyüyen Ay Yayınları’ndan çıktı. Eseri neşre hazırlayan Anıl Göç. Sunuş yazısında, Ali Fuat Türkgeldi’nin Osmanlı mirasını Cumhuriyet devrine taşıyan nesil içerisinde “müstesna bir sima” olduğu vurgulanıyor ve şöyle deniliyor: “Onun çizdiği görüntü yakın dostu İbnülemin Mahmud Kemal İnal’a çok benzer. İlgilendikleri konular, tarihçilik, biyografi yazarlığı ve yaşadıkları devir gibi birçok unsur bu iki ismi yan yana getirmiştir. Hem birbirlerini teşvik etmişler hem de çalışmalarına karşılıklı katkılar sağlayıp müsbet manada etkilenmişlerdir.”

Babası ve dedesi de devlet........

© Milat