Mümtaz’er Türköne yazdı: Şeytanın işleri?
Âdem ile Havva’nın cennetten kovulmasına sebep olan günah, Kutsal Kitaplara göre şeytanın iğvasının eseridir. Kur’an’da A’râf 20. ayet ile Tekvin’de 3. bab’da yer alan anlatım birbirine çok benzer. Günahın konusu Yasak Ağaç’ın meyvesidir. Kur’an’a göre şeytan, yasağın gerekçesini “melek olursunuz”, “burada ebediyen kalırsınız” diye açıklar. Tevrat’ta ise şeytan “Allah gibi olacaksınız diye o ağaca yasak getirildi” diyerek onları yoldan çıkartır.
Hayal gücünü harekete geçiren bu ifadeler, çok zengin tefsirlere konu olmuştur. Müfessirlerin ısrarla üzerinde durduğu cinsellik, iki kitapta da tek satırla yer almaz. Sembolik olarak yasak meyvenin içinde insanların tutkularına, hırslarına dair çok şey vardır. Ağaç “bilgi ağacı”dır. Ölümsüzlük veya ebediyet arayışı, eşyanın bilgisi, insanı diğer meleklerden ayıran özgür irade gibi. Birçok şeyin yanında, şeytanın iğvası, insanı tanrılaştıran güç ve iktidar arayışını da içinde barındırır.
Goethe’nin Faust’u, şeytanı, yani Mefistofeles’i ete kemiğe büründürerek yaşamın bir parçası hâline getirir. Şeytan, bağımsız bir varlık değil, tutkularımızın, hırslarımızın, güç ve zenginlik arayışımızın canlı hâlidir, hayatımızın bir parçasıdır. Hakkından fazlasını isteyen, dünyaya tırnaklarını geçiren, hiç ölmeyecekmiş gibi yaşayan tarafımız. Bütün hayatlar, bir azizin ki bile, az veya çok şeytanla yapılan anlaşmaya göre yaşanır. Şeytansız olmaz. Bizi geliştiren, ilerleten hep şeytanın isyanı, içimize saldığı şüphe ve fitne tohumlarıdır. Nietzsche: “Şeytan bilginin gerçek koruyucusudur” der. İnsanlığın ilerlemesi kötülüklerin eseridir. Kötülük olmadan erdem olmaz, içinden kötülüğün çıkmayacağı iyi yoktur; iyilik var olabilmek için kötülüğe ihtiyaç duyar. Kötülüğün olmadığı yerde iyilik kendini geliştiremez. Şeytanın isyanında bile bir erdem vardır. Hallâc-ı Mansûr, şeytanın, kibirden değil Allah’tan başka kimseye boyun eğmeyeceğini göstermek için Âdem’e secde etmediğini söyler.
Şu sıralar bizim de iyiliğin yolunu seçebilmek için şeytanın yardımına ihtiyacımız var.
Neler geçiyor aklından? Ne tuzaklar hazırlıyor? Güç sahiplerini yoldan çıkarmak için ne tür iğvalara girişiyor? Bizim kulağımıza neler fısıldıyor? Şeytanın avukata ihtiyacı olmaz, doğrudan işlerine, amellerine bakmak gerekir.
İncil’de İsa’yı yoldan çıkarmak için şeytanın fısıldadığı üç aldatmaca gibi düşünün.
Yakın tarihte şeytanın doludizgin........
© Medyascope
