Filistin ya da Gazze denince akla genellikle savaşta yaşanan acılar geliyor. Bu acılar elbette önemli ve bir an önce dindirilmesi, büyük insani krize çözüm bulunması gerekiyor. Ancak Filistin’in çok daha sistematik, çok daha stratejik bir gerçekliği olan ekonomik bağımlılık ve sömürgeleştirme gerçeği, hem İsrail’in gerçekte ne yaptığını, amacının ne olduğunu hem de meselenin sadece duygusal ve insani bir boyuttan ibaret olmadığını gösteriyor.

Bu anlamda, bu konuya ilişkin şimdiye kadar çok farklı akademik çalışmalar yapıldı, kavramsallaştırmalar geliştirildi. Örneğin, Filistin’in üretim ekonomisine ilişkin “esir pazar” ya da “sömürge pazarı” gibi kavramlar kullanıldı; konuya farklı açılardan bakıldı. Ancak son olarak Birleşmiş Milletler’in İşgal Altındaki Filistin Toprakları Özel Raportörü Francesca Albanese’in yazdığı Birleşmiş Milletler raporu, bu esareti ifşa eden en önemli metinlerden biri ve üzerinde dikkatlice durulmayı hak ediyor.

Peki, Filistin neden esir pazar?

Çünkü ticaret, üretim, su kaynakları, hepsi İsrail’in denetiminde. Filistin’de ekonomi, İsrail’in gölgesinde nefessiz bırakılmış durumda. Gazze’de hayat neredeyse durmuş; inşaat, sanayi, tarım adeta buharlaşmış. Batı Şeria’da bile işler yavaşlamış, üretim durma noktasına gelmiş. Filistin’in GSYİH’si bir önceki yıla göre yüzde 35 erimiş.

Filistin’in ithalatının yüzde 60’ı, ihracatının yüzde 87’si İsrail’le gerçekleşiyor. Bu rakamlara ilk bakışta, İsrail’in ne kadar iyi ve adil bir ülke olduğu, Filistin’in kalkınması için her alanda fedakârlık yaptığı, elindeki mal ve ürünleri Filistinlilerle paylaştığı izlenimine kapılabilirsiniz. Ancak sorun şu ki, Filistin’in kendine ait limanları olmadığı gibi gümrükleri de yok; bu nedenle hiçbir şeyi doğrudan ithal ya da ihraç edemiyor. Dolayısıyla koca bir halk, İsrail’in Hayfa ve Aşdod limanlarına bağımlı olmak durumunda kalıyor.

İhracat, ithalat, her şey İsrail’in iznine tabi. Bu bağımlılığın sosyal bilimlerdeki karşılığı “sömürge ekonomisi”dir. Bir toplum, kendi ürünlerini satamaz, kendi ihtiyaçlarını belirleyemez hale geldiğinde, o toplum esirdir. Filistin’in ihracatı, ithalatı gölgede bırakıyor; ama bu ticaret, özgürlük değil, tam anlamıyla bir tuzak. İsrail, Filistin’in vergilerini topluyor, ama bu parayı çoğu zaman........

© Medyascope