“Trump’ın zamânında ’68 düşüncesi’” dizisinin altıncı ve son bölümünde şâir ve filozof Jean-Christophe Bailly, Le Monde gazetesinden Nicolas Truong’a, elli yılda mücâdelelerin birleşmesinden bir gerici dalgaya nasıl geçildiğini açıklıyor. Bailly’nin röportajını Haldun Bayrı çevirdi.

1949’da Paris’te doğan Jean-Christophe Bailly bilhassa Alman Romantizminin etkisi altında kalmış bir şâir, yazar ve filozof. Nanterre Üniversitesi’ndeki öğrenciliği sırasında Mayıs 68 başkaldırısına aktif biçimde katılır (“Mayısta Bir Ağaç”, Un arbre en mai, Seuil, 2018); akabinde, komünizmin yıkılışından sonra ortak gelecek üzerine düşünme çabası gösterir (“Duruşma. Gelmek Üzere Olan Siyâset”; La Comparution. Politique à venir, Jean-Luc Nancy ile birlikte, éd. Christian Bourgois, 1991) ve içinde “Yurtsuzlaşma. Fransa’da Yolculuklar”ın da (Le Dépaysement. Voyages en France, 2011, Seuil) bulunduğu çok sayıda kitap yazar. “Yine de Paris” (Paris quand même, La Fabrique, 2022) ve “Paramparça Şehir” (La Ville en éclats, La Fabrique, 2025) kitaplarında oyun yazarlığına ve sanat eleştirmenliğine de tanık olduğumuz Bailly’nin şehre şâirâne ve siyâsî bir yaklaşımı var.

Evet, müthiş yıllardı onlar — gençliğin bir isyanı, her şeyin başladığı hissi: Çevreci ve feminist bilincin ilk tohumlarıydı; aynı zamanda da bir kaygısızlık ve benim için, bir âile kurmaya, çocuk sâhibi olmaya, sistemin kuralları uyarınca tepeden tırnağa işlenmeye karşı çıkıştı. Devrimci Komünist Gençlik’ten (Jeunesse communiste révolutionnaire; daha sonra Devrimci Komünist Birlik’e [Ligue communiste révolutionnaire, LCR] dönüşecektir) arkadaşlarımla tanıştığım Ulusal Vietnam Komitesi aracılığıyla mücâdele içindeki Vietnam’a destekti de; o arkadaşlarla daha sonra militanlık da yaptık, ama aynı zamanda Alman Romantiklerini okuduk veya bir Citroën 2CV ile İtalya’yı keşfe de çıktık. Alman filozof Ernst Bloch’un [1885-1977] “umut ilkesi” diye adlandırdığı ve çağdaşı Walter Benjamin’in [1892-1940] deyişiyle, “hakîkat içeriği”nin her an doğrulanabilmesi gereken bir tür bas çizgisini yaşama ve yaşatma izlenimi. Mayıs ağacı her türden meyveler verdi, onlar da tohumlarını bıraktı: Uykuda olsalar bile hâlâ buradalar.

Kuşkusuz eylemlerde kendini tekrarlayan taraf, ama daha çok da toplantılarda sıkıntıdan patlama, değerli bir zamânımın çalındığı duygusu. Bir gece rüyâmda İşçi Mücâdelesi (Lutte Ouvrière) grubuyla birleşme tasarısına karşı çıkmak için söz aldığımı gördüğüm gün örgütten ayrıldım. Rüyâlarıma kadar giriyorsa artık ayrılma zamânı gelmiş diye düşündüm. Her ne kadar bunu dünyanın maddî yönüyle temâsa geçiş gibi yaşasam bile, ayrılmak kolay olmadı ama.

Elli senede, mücâdelelerin ve umutların hep birlikte yükselişi........

© Medyascope