Her taraftan uyarılar yağıyor: Finans piyasaları savunmasız durumda ve kriz tehdidi altında. Simgesi yapay zekâ olan dizginsiz bir spekülasyonla sürüklenen finans balonu o alarmlara kulak asmamakta kararlı. Nereye kadar?

Martine Orange

27 Ekim 2025 — Mediapart

Finans dünyasındaki endîşe nâdiren bu kadar âşikâr olmuştur. Dört bir yandan, merkez bankaları ve piyasa düzenleyicileri, hem büyük banka yöneticileri hem finans rehberleri, hem iktisatçılar hem analistler alarm veriyorlar. Israrlı alarmlar git gide sıklaşıyor.

Herkes şu analizde hemfikir: Başını ABD’nin çektiği finans piyasaları sürdürülemez bir durumla karşı karşıya. Sistemdeki sapmalar o kadar artmış durumda ki, mesele kriz çıkıp çıkmayacağı değil, bunun ne zaman patlayacağı.

Oysa, işleri güya risk değerlendirmesi olan piyasalar, her taraftan gelen bu uyarılara hiç kulak asmıyor. Donald Trump’ın tepesinin atıp dünyaya karşı ticâret savaşını başlattığı 2 Nisan’dan sonra Amerikan hazîne bonoları, hem büyüyen bütçe açığının sonuçları, hem de Ekim başından beri yerleşen shutdown’a rağmen pek sâkin.

Aynı rehâvet özel borçlanma piyasalarında da gözlemleniyor. Otomobil taşeronu First Brands’in ve Tricolor otomobil leasing şirketinin, özel kredilerdeki güvenlik açıklarını gösteren iflâslarının şoku atlatıldıktan sonra, özel borçlanma piyasaları, çok yüksek risk arz etseler bile, önceden olduğu gibi devam ettiler: Talep edilen oranlar hazîne bonolarından sâdece biraz daha yüksek.

Hisse piyasaları, gerçek ekonomiden tamâmen kopuk bir biçimde, sınırsız büyüme vaat eden bir dünyanın mutluluğu içinde yüzüyor. Yapay zekâ yatırımcılarını avucuna alan çılgınlık bunun en bâriz tezâhürü: Hatırı sayılır boyutlara ulaşan bir balonun varlığı artık herkesin mâlûmu — dijital sektöründeki devlerin yöneticileri de dâhil buna.

Ama bu olgu tüm sektörleri sarıyor. General Motors hissesinin değeri, üçüncü çeyrekteki faaliyet kârında ’lik bir düşüş îlân ettikten sonra  arttı; çünkü öngörülen düşüş daha fazlaydı. Büyümedeki durgunluğu gösteren rakamlara, iflâslardaki artışa, istihdamdaki gerilemeye rağmen borsa endeksleri, kapitalizmin temel kuralları olduğu varsayılan bilgileri hiçe sayarak, rekor üzerine rekor kırıyor.

Sürekli zikredilseler bile şu anda kapitalizmin yasaları artık sâhiden geçerli değil: Spekülasyon her şeyin önüne geçmiş durumda. Artık uzun vâdeli bir iddiası olduğunu, müstakbel randımanlar vaat ettiğini bile ileri........

© Medyascope