Filistinli siyâsetbilimci Yezid Sayigh, Le Monde gazetesine verdiği bir söyleşide, İbrânî devletinin ve Hamas’ın onayladıkları ve Gazze’de yeni bir ateşkese gidilmesini sağlayan Amerikan yol haritasının kozlarını ve eksikliklerini anlatıyor.

Benjamin Barthe

Beyrut’taki Carnegie Vakfı’nın Ortadoğu Bürosu’nda araştırmalar yürüten Filistinli akademisyen Yezid Sayigh, Trump’ın planındaki potansiyellere ışık tutuyor. Filistin ulusal hareketinin, 7 Ekim 2023’teki terörist saldırıyla doruk noktasına ulaşan krizine de değiniyor.

Bu plan Gazze Şeridi’nde uluslararası bir güvenlik kuvveti konuşlandırmayı, o bölgeyi uluslararası bir yönetişim organının vesâyeti altına yerleştirmeyi ve dünyanın artakalanına açarak ekonomisini yeniden işler hâle getirmeyi içeriyor. Kimi gözlemciler burada bir teslimiyet senedi, Britanya mandası dönemine bir dönüş görüyorlar. Bu projeye Tony Blair ya da Trump’ın damâdı Jared Kushner gibi isimlerin karışması elbette endîşe kaynağı oluyor. Ama ben dikkatimizi o plandaki potansiyeller üzerinde yoğunlaştırmamız gerektiğini düşünüyorum. Tam olarak hayâta geçirilirse, o zaman Gazze uluslararası koruma altında bir bölge hâline gelebilir. 1967’den beri ilk kez İsrail’in denetiminden çıkan bir alan olur; Filistin Devleti’ni tanıyan ülkelerin etkileşime girebileceği ve Filistin Devleti’nin ilk toprak zeminini fiilen oluşturacak bir alan.

Kuşkusuz, iyimser değilim. Tam da Netanyahu ve aşırı sağcı ortaklarının böyle bir senaryoyu istemediklerini, bu planın hayâta geçirilmesini engellemeye uğraşacaklarını düşündüğüm için iyimser değilim.

Şeytan ayrıntılarda bulunacak. Arap veya değil, uluslararası güvenlik kuvvetine katılmaya hazır hükûmetler hangileri? Ve o kuvvetin vekâleti ne kadarlık olacak? İsrail ordusunun çekilmiş olduğu mıntıkalara tekrar girmesine karşı çıkabilecek mi? Uluslararası güvenlik kuvveti, konuşlandığı mıntıkaların üzerindeki hava sâhasını İsrail’in kullanmasını engelleyebilecek mi? Denize serbest erişim olacak mı? Mısır sınırının denetimini eline alabilecek mi? Ki bu da yardımın serbest dolaşımını teminat altına alır; ama aynı zamanda, planda açıkça tasarlandığı gibi, ticârî malların ve insanların serbest dolaşımını da teminat altına alır. Belki bu ilk hafta olmaz, ama ya bir ay, iki ay, altı ay içinde?

Eğer bu uluslararası güvenlik kuvvetinin görevi Hamas’ın silâhsızlandırılmasını gözetime almak ise, İsrail’in insânî yardımı çalmak ve Hamas’ın iktidârına karşı kullanmak için yararlandığı aşîretleri de silâhsızlandıracak mı? Bu sorulara verilecek cevaplar o kuvvetin tam niteliğini belirleyecek: Filistinliler’in koruyucusu mu olacak, yoksa İsrail politikalarının ve........

© Medyascope