Bir önceki yazımızda Falih Rıfkı Atay’ın “Zeytindağı” isimli hatıratını “Redd-i Miras ya da Mankurtlaşma” bağlamında ele alıp değerlendirmiştik.

Atay’ın “Zeytindağı” isimli eserinin Arap versiyonu olan “Çekirge Yılı” isimli eser Kudüs’lü İhsan et-Tercüman tarafından 1915-1916 yıllarında kaleme alınan günlüklerden oluşmaktadır. İhsan et-Tercüman’ın günlüğü ile Atay’ın Zeytindağı isimli hatıratının ortak bir paydada buluşmuş olduğu açıkça görülüyor. Biri Türk diğeri Arap olan her iki yazarın bakış açıları birbiriyle tamamen örtüşüyor. Atay eserinde “Türk askerinin Filistin topraklarında ne işi var?” sorusunu sorarken aynı soruyu İhsan et-Tercüman da soruyor.

Her ikisi de aynı dönemde Hicaz Cephesinde 4. Ordu Kumandanı Cemal Paşa’nın maiyetinde görev yapmışlar. Biri içeriden diğeri dışardan vuruyor Osmanlıya. İkisi de Osmanlının Hicaz’da ne işinin olduğunu sorguluyor. Her ikisine göre dünyanın tek ve en büyük emperyalist ve sömürgeci devleti Osmanlı! Atay’ın eserinin beş ayrı yerinde geçen “emperyalizm” kelimesinin dördü Osmanlı için, biri ise açıkça “İslam” için kullanılmış. İhsan et-Tercüman’ın hatıratının satır araları ise Osmanlı’ya yönelik kin ve nefret duygularına yataklık etmekte.

İhsan et-Tercüman, Kudüs’teki 4.Ordu karargâhında kâtip yardımcısı olarak askerlik görevini yapmakta, gece ise evinde ikamet etmektedir. Keyfi ve rahatı yerinde olmasına rağmen Osmanlı’ya karşı kin ve nefretini hemen her gün günlüğüne kusan bu hain tiynetli şahıs İngilizlerin zaferi için dualar etmekte; her sabah uyandığında........

© Maarifin Sesi