Freud, “Anatomi kaderdir,” dediğinde bireyin biyolojik yazgısından söz ediyordu.

İbn Haldun, “Coğrafya kaderdir,” derken toplumların yaşadığı mekânın kader belirleyiciliğine işaret ediyordu.

Ama ikisinin arasına, yani birey ile toplumun sınır hattına, dünyaca ünlü politik psikoloji dehası kabul edilebilir değerli hocam Prof. Dr. Vamık C. Volkan da bir pencere açtı:

“Büyük grup kimliği de kaderdir.”

Volkan’a göre bireyler sadece içgüdüleriyle (Freud) ya da yaşadıkları yerle (İbn Haldun) değil; aynı zamanda ait oldukları büyük grup kimliğiyle biçimlenirler. Etnik köken, dini aidiyet, ulusal hikâyeler, kolektif travmalar ve mitler… Bunlar bireyin bilinçdışı yapılarını, hatta siyasi kararlarını bile etkiler. Yani insan sadece içsel dürtüleriyle veya dışsal........

© Kıbrıs Postası