Üniversite yıllarında Emile Zola’nın Toprak kitabını okuduğumda çok etkilenmiştim. E. Zola, natüralizm (doğacılık) akımının önde gelen isimlerinden. Bu etkilenme eserin edebi ve felsefi derinliğinden değil, Fransız toplumu üzerinden anlattığı hikayelerin bizim de hikayemiz olmasından kaynaklanıyordu.

Kilise ve Hristiyanlık ile ilgili mevzuları İslam’a aktararak dönüştürdüğünüzde anlatılanların çoğu herhangi bir Anadolu köyünde yaşanabilecek şeylerdi. Shakespeare’in eserlerindeki hikayelerin ana temasının evrensel olması gibi.

Bazen bizi biz yaptığını düşündüğümüz şeyleri fazla abartıyormuşuz gibime geliyor. Aslında abarttıkça, abarttığımız şeylerin bizden uzaklaşması gibi bir durum var. Örneğin nerede olursa olsun, güzel koku ya da parfümden bahsedilse hemen anında bunu bir medeniyet tartışmasına döndürüp, konuyu “Biz hamamda yıkanırken Avrupa’da millet dışkısını camdan atıyordu, kötü kokularını gidermek için parfümü buldular” vs.ye bağlıyoruz.

Avrupalı tuvalet kültürünü bizden öğrenmiş?!... Bizden öğrenmiş olması ya da birilerinden öğrenmiş olması bir eksiklik mi? Eksiklik olabilir ama bizden öğrenenler bugün bizden daha temiz ise sorun var demektir.

Anadolu’da daha düne kadar pek çok yerde tuvalet yoktu! Yıkanmayı baştan aşağı üç tas su dökmek sanan binlerce insan vardı.

Toprak kitabında anlatılan sıradan insan hikayeleri ile bizdekilerden çok da bir farkı yok. Küçük farklar büyük farkları doğurabilir mi? Elbette doğurabilir ama bizim daha iyi ya da daha kötü olduğumuz anlamına gelmez.

Eskiler hâl ehli olmaktan bahsederdi şimdi ise biz sadece söz ehli olmaktan öte gidemiyoruz. Müslüman şöyledir, Türk böyledir vb. tanımlama çabalarımıza çoğu kez sadece tebessüm etmek zorunda kalıyoruz çünkü iddia ettiklerimiz ile çevremizdeki gerçeklikler arasında büyük bir çelişki var.

“Mümin, insanların kendisinden emin olduğu kimsedir” buyurmuş Peygamberimiz. Çevremizde bırakın dinli dinsizi bizimle aynı mezhepten değil........

© Karar