Osmanlı Devleti, son yıllarında ülkeyi yöneten kifayetsiz muhterisler yüzünden -muhafazakârların çok eleştirdiği İsmet Paşa kadar bile olamadılar- daha az zararla çıkabileceği bir savaşa koşar adım girmiş ve büyük hayaller peşinde koşarken paramparça olmuştu.

Ülkeyi nasıl bir felakete götürdüklerini anladıkları andan itibaren bu sefer de elde kalabilecek toprakları korumak için toplum mühendisliğine girişmişlerdi ki bugün hala çözemediğimiz pek çok problem o sürecin ürünüdür.

***

Bugün 23 Nisan ve Büyük Millet Meclisi (BMM)’nin 105. açılış yıldönümü. Meclis, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) adını ise 8 Şubat 1921’de alacak.

Peki, bu meclis gökten mi indi?

Meclis kavramı, Osmanlı topraklarına 1920’den çok daha önce girdi ve Ankara’da açılan BMM’nin de yeni olmak değil aksine İşgalciler tarafından kapatılan Osmanlı Mebusan Meclisi’nin devamı olma iddiası var.

Ama bugün pek çok yerde -tarihi 19 Mayıs 1919’dan başlatmayı sevenlerce- atılan nutukları dinlediğinizde sanırsınız ki, bu topraklarda halk iradesine dayanan ilk meclis 23 Nisan 1920’de açıldı.

Osmanlı’da demokratik süreçler hiç yaşanmadı.

***

Mesela aklı başında insanlara bile TBMM’nin gökten zembille inmediğini bunun tarihsel bir alt yapısı olduğunu açıklamakta zorlanabilirsiniz. İşgallerin olduğu bir ortamda nasıl oluyor da Ankara’da bir meclisin toplanması çağrısı toplumda karşılık buluyor ve öncesinde de ülke genelinde birçok kongre toplanabiliyor?

Halkın yönetime az-çok katılma gibi bir alışkanlığı olmasa bu tür çağrılar karşılık bulabilir miydi? Ya da bu tür bir yol kimsenin aklına gelir miydi?

Öyleyse “Nasıl oldu?”

Aynı soru ilerleyen yıllarda yapılacak inkılaplar için de geçerli. İnkılapların hemen hepsinin kökleri Osmanlıya çıkıyor. Kemalistlerin Osmanlı muktedirlerinden farkı işi kısa yoldan, Jakobence bir tavırla gerçekleştirmek istemeleri.

En tartışmalı inkılap alfabe konusundaki tartışmalar bile 19. yy. ortalarına........

© Karar