Vergi dünyanın her yerinde ve tarihin her döneminde hassas bir konu olagelmiştir.

Veriler ve rakamlar eşliğinde, vergiyi düşünmek, başkalarının fikirlerini tekrarlamaktan daha değerlidir.

Başlayalım.

2023 bütçe gerçekleşmelerine göre hükümet 4,5 Trilyon TL vergi toplamış.

Yuvarlayarak söyleyecek olursak hükümet, 750 Milyar TL de diğer gelirler elde etmiş; bu da yetmemiş ve 1.350 Milyar TL’de borçlanarak 6,6 Trilyon TL para harcamış.

Vergi gelirlerinin 3’ü yani 1,8 Trilyon TL’si gelir ve kazanç üzerinden alınan kurumlar ve gelir vergilerinden oluşmuş; bu vergilere doğrudan alınan vergiler de deniliyor.

Geriye kalan 2,7 Trilyon TL tutarındaki vergilerin tamamına da dolaylı vergiler deniliyor.

Bugün interaktif bir yöntemle vergi sistemimizi birlikte sorgulamaya çalışacağız.

Varsayalım ki mevcut bütün vergiler iptal edildi ve yeni vergi oranları belirlemek gerekti. Yetkili bir kurul kuruldu ve siz de bu kurulun bir üyesiniz. Yani yeni vergiler ve oranlar sizin de tercihlerinizle belirlenecek.

Madem toplumumuz ittifak halinde “dolaylı vergileri azaltalım ve/veya doğrudan vergileri artıralım” istiyor, o zaman soralım.

Ücretlilerin kademeli olarak @’a kadar yükselen gelir vergisi oranlarını (doğrudan vergiler) artıralım mı? (2023, toplanan vergi 696 Milyar TL)

Görüş ve analiz: Aslında ücretlilerin ödediğini varsaydığımız vergileri ücretliler değil, ücretliler adına işverenler ve devlet ödüyor. Bana sorarsanız ücretlilerden tahsil edilen gelir vergileri “pek çok dolaylı vergiden daha dolaylıdır.”

Böyle olduğu için de ücretliler sadece gelir vergisi dilimi artıp, net maaşları %5 eksilince bir vergi mükellefi olduklarını hatırlarlar.

Herkesin cevabı kendine fakat çoğunluğun cevabının “hayır, ücretlilerin vergisi artmasın, şirketlerden kurumlar vergisi alınsın” olması, benim için hiç sürpriz olmaz.

Bilgi: 27 Avrupa ülkesinde, 2021 yılında tahsil edilen kurumlar vergisinin GSYH’ye oranı %3’tür. 2023 yılında, Türkiye’de de bu oran %3’tür. (786 Milyar / 26.200 Milyar)

Bilgi ve analiz: TOFAŞ (FIAT değil TOFAŞ), Ferrari’den sonra dünyanın en kârlı ikinci otomotiv şirketidir. Yüksek kârlılık oranını, yurtiçinde bizlere fahiş kâr oranlarıyla mal satmasına borçlu.

Buna rağmen TOFAŞ’ın ortağı ve araçların lisansına sahip, eşit hisse sahibi Stellantis, gelip Doblo’nun üretimini TOFAŞ’tan aldı ve İspanya’ya götürdü.

Yine dünyanın en kârlı 9. Otomobil Şirketi Ford Otosan (FORD Global değil) 2022 yılında 27 Milyar TL ve 2023 yılında 49 Milyar TL gibi çok yüksek fahiş kârlar elde etmesine ve hiç vergi ödememesine rağmen, Türkiye’de kazandığı parayla gidip Romanya’daki Ford tesislerini 800 milyon dolara satın aldı.

Türkiye’deki pil fabrikası yatırımını da iptal etti.

(Bu olay, yurtdışına yatırım yapıyoruz haydi sevinelim algısına dönüştü)

Yani demek istiyorum ki Kurumlar Vergisi oranı artarsa başka bazı yatırımların da “yurtdışına tüyme” ihtimali var.

Soru: Bu bilgilere rağmen, yine de, zaten Avrupa’nın en yüksek oranlarından biri olan 0, %, $ ve # kurumlar vergisi oranlarını artıralım mı?

Gelir ve kazanç üzerinden alınan vergileri artıramıyorsak, dolaylı vergileri mi düşürelim?

Dolaylı vergilerin p’e yaklaştığı, adil olmadığı ve düşük........

© Karar