Orta Vadeli Programa (OVP) göre 2026 yılında GSYH bir trilyon 660 milyar dolara ve kişi başına gelir de 19 bin 200 dolara yükseliyor.

Bir düşünce deneyi yapalım: Microsoft’un sahibi Bill Gates’in yılbaşında hem değeri hem de üretimi bir trilyon dolar olan bir yatırım yaptığını varsayalım.

Bu senaryoda, diğer gelişmeler sabit kalmak şartıyla GSYH bir Trilyon dolar artarak 2 trilyon 660 milyar dolara yükselir ve kişi başına milli gelir de 30 bin 750 dolara yükselir.

Soru: Peki Türkiye’de yapılan bu yatırımlar gerçekten herkesin hayatına değerek milli gelirden aldığı payı yükseltiyor mu?

Cevabın hayır olabileceği çok açık; bu bilindiği için de gelir dağılımı hesaplamalarında “medyan ortalama” veya “Gini Katsayısı” gibi ölçüm yöntemleri tercih edilir.

Fakat bugün bu konuyu detaylandırmayacağım.

Bill Gates örneğine dönerek soralım: Gelir ve Servet dağılımı konusunda yapılan eleştiriler ne kadar doğru; acaba bu eleştiriler, verilere dayalı hakikatleri mi yoksa önyargıları mı yansıtıyor?

Bana kalırsa bu eşitsizlik söylemleri bayatlamıştır.

Tarihi Soru: Acaba gelir ve servet dağılımıyla ilgili eleştiriler paranın sadece altın ve gümüş olduğu dönemlerden (zero sum game) kalmış olabilir mi?

Metal para döneminde, yani toplamı 100 olan servet ve gelir pastasının paylaşıldığı geçmiş iktisadi dönemlerde, bir kişinin zenginleşmesi yani pastadan daha fazla pay alması bir başkasının fakirleşmesi anlamına gelirdi.

Soru: Peki bugün, her zenginleşen başkalarını fakirleştiriyor mu?

Bugün para, krediler yoluyla temin edilip artırılabildiği için zenginleşenler başkasını fakirleştirmiyor tam tersine başkasının zenginleşmesine de katkı sağlıyor.

(Not: Yüksek enflasyon dönemleri ve arz zincirlerinin kırıldığı dönemler istisna olabilir fakat konumuz bu değil)

Elbette bu olgu, kredilerin spekülatif yatırımlar değil üretken yatırımlara yöneldiği durumlarda geçerlidir.

Servet artırımı da, artık, başkalarının stokladığı servetten çalınan varlıklardan oluşmuyor.

Tam tersine, servetler, yatırımlar yoluyla varlık stoklarını ve zenginlik bakiyesini artıran bir kaldıraca dönüşmüştür.

Bugün gelir ve servet artışlarının etkisi metal para döneminin tam tersi etkiler oluşturduğu için bu konudaki........

© Karar