ABD Başkanı çok geniş yetkilere sahip bir yönetici. Başka devlet başkanlarını imrendirecek kadar geniş bu yetkiler. Ancak kıta büyüklüğündeki bir coğrafya üzerinde 50 farklı eyaletten (aslında devletten) oluşan bir siyasi yapıdan söz ettiğimizi hatırlarsak Başkan’ın yetkilerinin yeterinden fazla geniş olduğunu söyleyemeyiz herhalde.

Gücün kaçınılmaz olarak dağıldığı federal sistemlerde birliğin korunmasının güvencesi bütün merkezkaç güçlerden daha güçlü bir merkezi gücün bulunmasıdır. Başkanlık sistemi bu bakımdan ABD için çok güçlü bir siyasi ve idari tutkaldır. (Türkiye gibi bir ülkede ise güç temerküzü uğruna sistemi felç etme yolu.)

Ne var ki ABD’de eyalet (devlet) yönetimlerinin yetkisi altında olan belirli konularda Beyaz Saray’ın pek söz hakkı bulunmadığı gibi, Amerikan Başkanı sahip olduğu geniş yetkileri sıkı bir denetim ve balans baskısı altında kullanmak zorunda.

Denetim ve balans öncelikle parlamentonun, ardından ilgili devlet kurumlarının, bağımsız yargının ve özgür medyanın elinde olan bir güç.

Halihazırda parlamentodaki Cumhuriyetçi Parti üstünlüğü ve Yüksek Mahkeme’de üye çoğunluğunun yine bu eğilimde isimlerden oluşması Trump için bir avantaj ama bunlara güvenerek her istediğini yapması düşünülemez. Dolayısıyla hareket alanı sınırsız değil.

ABD Başkanı olarak Kongre baskınına karışan taraftarlarını ve yolsuzluktan hüküm giyen kendi yakınlarını affetmek veya ithalatta gümrük vergilerini arttırmak gibi konularda yetkisi var ama mesela Merkez Bankası’nın sorumluluğu altında olan faiz oranlarını belirlemek gibi bir imkanı yok.

Buna rağmen, Trump – dünyadaki........

© Karar