Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakan olarak görev süresi ve Cumhurbaşkanı olarak görev süresi çok ama çok farklı sonuçlar doğurdu. O nedenle 2014 Türkiye için bir milat sayılabilir.

Mesela Erdoğan’ın başbakanlık dönemi olan 10 yılda ortalama döviz kuru (1 dolar 1 avro ortalaması) karşısında TL toplamda Y,2 değer kaybetti (2004-2014)

Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı dönemi olan son 10 yılda ise (2014-2024) ortalama döviz kuruna karşı TL’nin değer kaybı 40,5 oranında gerçekleşti.

Kur artışı ya da TL’nin değer kaybı çok önemli diyorsanız; şimdi yazacaklarım yanında belki de en az sorun kur artışıdır.

Pahalılık açısından kur artışı değil, kur bazında fiyat artışı daha önemlidir.

Mesela Türk-İŞ “Açlık Sınırı” verisini açıklıyor. 2001 yılında açlık sınırı yıl bazında ortalama 190,6 $ ediyordu. Yani 4 kişilik bir ailenin açlık harcaması 190,6 $ ile karşılanıyordu. Mayıs 2025 itibari ile 4 kişilik bir ailenin açlık için yapması gereken harcama tutarı 646,9 $ etmektedir.

Daha 2 yıl önce, yani 2021-2022 yıllarında açlık sınırı için 300-350 dolar gerekirken şimdi bu tutar 600-650 dolar aralığına yükselmiştir. (Şu anda 12 aylık ortalama 608,3 $ seviyesinde)

Kısaca kur artışı değil, ülkemizde temel sorun kur bazında fiyat artışıdır.

Biz buna PAHALILIK diyoruz.

Yani asıl sorunumuz enflasyon değil, pahalılıktır.

Enflasyon düştüğünde pahalılık düşmeyecektir. Asıl meselemiz pahalılığı bitirmektir.

(TÜRK-İŞ Açlık Sınırı fiyatlarını grafikte dolar bazında görmektesiniz)

PAHALILIK NASIL OLUŞTU?

Sabah Gazetesi’nden Melih Altınok 28 Haziran günü “Ada fiyatları bunlar ada” başlıklı bir yazı yazdı. Burada diyor ki, “4 kişi Rodos’ta sahilde 23 avroya kahvaltı yaptı. Yani adam başı 250 liraya kahvaltı yapılıyor. Marmaris’ten, Bodrum’dan boş plajlardan bahsedenler “ama maliyet” demesin. Rodos bir ada, bizim gibi tarım arazilerinin yanında değil. Suyundan çöpüne kadar her şey taşıma. İşçi maliyetleri de Türkiye’den pahalı. Elektrik ve doğalgaz fiyatları da bizdeki gibi devlet tarafından sübvanse edilmiyor. Üstelik işletmeciler, giriş ücreti, otopark ayağına soygun gibi imkanlardan da mahrumlar.”

Ve Melih Altınok ‘altın yumurtlayan tavuğu kesiyoruz, kendi ayağımıza sıkıyoruz’ diyerek Turizm Bakanı’nı göreve çağırıyor.

Pahalılık sadece turizm bölgelerinde mi?

Mesela konut ilan sitelerine girin bakın. Daire fiyatlarında İstanbul’un iyi yerlerinde 100 milyon liralık fiyatlar karşınıza çıkacaktır. İstanbul’da müstakil değil, rezidanslardan 2-3 milyon dolarlara daire satılıyor.

Size şu........

© Karar