6 Şubat depremlerinin ikinci yıldönümünde, yıkım yaşanan 11 ilden 11 gazeteciyle konuştuk. Yerel medyanın çoğu çalışanı bu zor süreçte ya mesleği bıraktı ya da ayakta kalmak için eskisinden bile zor şartlarda gazetecilik yapmaya çalışıyor. Yıkımın büyük olduğu illerde reklam veren sayısının azalması, artan kiralar ve bitmeyen internet kesintileri gibi birçok sorun bugün de dile getiriliyor.

Merkez üssü Kahramanmaraş olan 6 Şubat 2023 depremlerinde, 11 ilde 50 bini aşkın insan hayatını kaybetmişti. Afet, Türkiye’nin doğusunu ve güneyini kapsayan geniş bir coğrafyada özellikle yerel haber kuruluşlarının uzun bir süre faaliyetlerine ara vermesine veya çok daha zor şartlar altında çalışmaya devam etmesine neden oldu.

Büroları yıkılan, teknik ekipmanlarını kaybeden ve ekonomik sorunlarla boğuşan gazeteciler, bir yandan topluma hizmet etmeye çalışırken diğer yandan iki yıldır kendi yaralarını sarmaya çabalıyor. Çadırlardan konteynerlere uzanan zorlu süreçte birçok yerel gazete kapanırken, ayakta kalanlar ise dijitalleşmeye yönelerek varlıklarını sürdürmeye çalışıyor. 11 ilden 11 gazeteciye son durumu sorduk.

Hatay: “Her zorluğu ve uygun olmayan şartları bir arada yaşadık”

Hatay Basın Cemiyeti Başkanı (HBC) Başkanı Hikmet Otuzbir depremin en çok etkilediği bu ilde o günlerde yaşananları şu sözlerle hatırlattı:

• “Asrın felaketi” [diye nitelenen] depremlerde işyerlerimiz hasar aldı. Antakya ilçemizin �’i yerle bir oldu. İşyerlerimizin yıkılmasıyla çalışma ofisimiz ve demirbaşlarımız enkazda kaldı. Bir anda boşluğa düşüp kurtarabildiğimiz cep telefonumuzdan haber yazarak paylaşımlar yapmaya başladık. İlk 4 gün kadar internet çalışmadı. Her zorluğu ve uygun olmayan şartları bir arada yaşadık.

Sonrasında işyerlerine geri döndüklerini belirten Hataylı gazeteci, buna karşın ildeki yerel medyanın en büyük sorunun gelir yetersizliği olduğunu vurguluyor.

Adıyaman: “Basının durumu her geçen gün kötüye gitti”

Adıyaman’da haftalık olarak yayın yapan Medya Tek Gazetesi’nin sorumlu yazı işleri müdürü ve Tek FM’in imtiyaz sahibi Selahattin Alptekin, 6 Şubat depremleri sonrasında basının durumunu şöyle değerlendirdi:

• 6 Şubat depremleri Hatay ilinden sonra en çok Adıyaman ilini etkiledi. Deprem sonrasında basının durumu her geçen gün kötüye gitti. Ayrıca Adıyaman’da basın mensuplarının işyerleri depremde yerle bir oldu. Gazetecilerin hayatları boyunca dişinden tırnağından kısarak kurdukları büroları depremde yok oldu. Böylesine zor şartlarda ilk etapta çadırlarda kalarak mesleğimizi icra etmeye çalıştık. Bir radyo sahibi olarak depremin ilk haftasında çadırdan yayın verdik. Daha sonrasında yaz mevsiminin kavurucu sıcağından dolayı bütün cihazlarım yandı. Buna rağmen mesleğimi bırakmadım. Daha sonraki süreçlerde çadırdan konteynerlere geçtik.
• Basın olarak şu anda basın sitelerinde hizmet vermekteyiz. Ancak depremde şehir merkezimiz yerle bir olduğu için radyolara ve haftalık gazetelere reklam veren firmalar kalmadı. Depremle birlikte hayat pahalılığı da arttı. Şu an da her gün her şeye gelen zamlardan sonra haftalık gazetemizi basamıyoruz. Aynı zamanda radyomuzun hem şehir merkezinde hem de dağdaki vericilerinin elektrik faturalarını ödemekte sıkıntı yaşıyoruz. Depremle birlikte ev ve işyeri kira bedellerine yüksek oranda zam geldi. Bu zamlardan sonra ayakta kalmak zor. Bir defa basına destek konusunda hiç kimse elini taşın altına koymuyor. Depremden önce faal olan haftalık gazetelerin hiçbiri şu anda baskı yapamıyor. Adıyaman’da basın şu anda çok zor günler geçiriyor. 6 Şubat depremlerinde 14 gazeteci meslektaşımızı kaybettik, onları da saygı ile anıyorum.

Kahramanmaraş: “Depremden sonra medyada işten çıkarmalar ve ücretsiz izin yaygınlaştı”

Depremin merkez üssü olan Kahramanmaraş’ta basının durumunu değerlendiren gazeteci Osman Tuğrul Tuğ şunları söyledi:

• 6 Şubat 2023 depreminin ardından Kahramanmaraş’taki gazeteciler ve basın mensupları birçok zorlukla karşı karşıya kaldı. Öncelikle, işyerlerimizin yıkılması nedeniyle çalışma alanı bulmak büyük bir sorun hâline geldi. Yeni yer kiralamak isteyenler ise fahiş kira fiyatlarıyla karşılaştı. Depremin ekonomik etkileri nedeniyle esnaf, sanayi kuruluşları, kurumlar reklam ve ilanlara ilgi göstermedi. Bu durum, medya kuruluşlarının gelirlerini ciddi şekilde azalttı. Aynı zamanda internet altyapısındaki yetersizlikler, haber takibi ve yayıncılık faaliyetlerini aksattı. Gazeteciler, felaketin boyutunu ve insan hikâyelerini aktarırken uzun süre travmatik sahnelerle karşı karşıya kaldı. Bu süreç, birçok meslektaşımızda tükenmişlik sendromu, kaygı ve travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik sorunlara yol açtı. Deprem sonrası ekonomik darboğaza giren medya kuruluşlarında işten çıkarmalar ve ücretsiz izin uygulamaları yaygınlaştı. Özellikle serbest çalışan (freelance) gazeteciler maddi destekten yoksun kalırken, sigortasız ve güvencesiz çalışma koşulları daha da zorlaştı. Tüm bu sorunlar, Kahramanmaraş’ta gazeteciliğin sürdürülebilirliğini ciddi şekilde tehdit ediyor.

Malatya: “Hâlâ basın konteynırlarında çalışmaya devam ediyoruz”

“6 Şubat’ta enkaz altında kaldık” diyerek sözlerine başlayan Malatya Gazeteciler Cemiyet Başkanı Vahap Güner şu konulara değindi:

• 6 Şubat sabahı Malatya ilimiz Kahramanmaraş merkezli depremlerle sarsıldı, halk sokağa indi, ikinci deprem Malatya’yı yerle bir etti. O gün Ankara’da Medya İş’in kongresindeydik. Medya İş deprem bölgelerine araçlarını gönderdi. Ankara Gölbaşı Belediyesi’nden temin edilen bir çadır, ekmek, su ve kurtarma........
  

  © Journo