Moskova – Bakü Gerilimi

Tarihin seyrini değiştiren anlar vardır; bir imza, yüzyılların alışkanlıklarını hükümsüz kılabilmektedir. Washington’da Azerbaycan ile Ermenistan arasında paraflanan barış anlaşması da böylesi bir anı temsil etmektedir. Bu metin, yalnızca otuz yılı aşan bir ihtilafı sonlandırmayı hedeflememekte, aynı zamanda Güney Kafkasya’nın güç mimarisini yeniden inşa eden iradi bir tercihin belgesine dönüşmektedir. Üçlü zirvede kayda geçen ortak deklarasyon ve AGİT Minsk Grubu’nun kapatılması yönünde alınan karar, bölgede arabuluculuk tekelinin el değiştirmekte olduğunu ilan etmektedir.

Bu yeni denklemin merkezinde, Zengezur hattının TRIPP (Trump Uluslararası Barış ve Refah Rotası) adıyla yeniden tanımlanması yer almaktadır. Ermenistan’ın Syunik bölgesinden Nahçıvan’a engelsiz erişimi teminat altına alan bu çerçeve, 99 yıla kadar uzayabilecek bir işletme düzenini ve ABD liderliğinde bir konsorsiyum modelini öngörmektedir. Egemenlik tartışmalarını bertaraf eden ve işletmeyi Ermenistan yasalarına bağlayan formül, transit-tekel anlayışını tasfiye etmektedir. Böylece Doğu-Batı ekseninde yeni bir jeoekonomik akış Azerbaycan ve Türkiye üzerinden şekillenmektedir.

Washington’daki törenin yankıları yalnızca diplomatik boyutla sınırlı kalmamakta; askeri ve ekonomik alanlara da yansımaktadır. ABD’nin Azerbaycan’a yönelik savunma yaptırımlarını kaldıracağını duyurması, Bakü’nün Batı ile yeni bir zeminde buluşmasına imkân tanımaktadır. Savunma sanayii ve güvenlik işbirliği alanlarının açılması, Azerbaycan’ın manevra kabiliyetini genişleten kritik bir adım olarak öne çıkmaktadır.

Moskova’nın tepkisi ise klasik diplomatik serzenişlerle sınırlı kalmamaktadır. 6........

© İstiklal