Matematiksel düşünme becerisi ve dil/edebiyat arasındaki ilişki oldukça derin ve çok yönlüdür. En basitinden başlayacak olursak, bir problemi çözmek için kurulan cümlenin yani problemin öncelikle eksiksiz ifade edilmesi ve doğru anlaşılması gereklidir. Bir matematiksel problemi çözerken ilk adım, “problemi doğru yazmak, doğru okumak ve doğru anlamaktır.” Bu doğrulama aşamasında dil becerileri kritik bir rol oynar. Problemdeki her kelimeyi, her cümleyi ve bunlar arasındaki ilişkileri “dil bilim” kurallarına göre taviz vermeden yorumlamak gerekir. Örneğin, “sayıların toplamının karesi” ile “sayıların karesinin toplamı” ifadeleri arasındaki matematiksel anlam farkını kavramak, dil becerilerimiz sayesinde mümkün olur. Problem anlaşıldıktan sonra, onu matematiksel dile çevirme süreci yani sembolik ifadelerle yazma süreci başlar. Bu aşamada hem dil hem de matematiksel düşünme becerileri birlikte çalışır. Günlük dilde ifade edilen bir problemi matematiksel sembollere, denklemlere veya grafiklere dönüştürürken, her iki alandaki yetkinliğimizi en üst düzeyde kullanmamız gerekir. Meselâ, “bir sayının 3 katının 5 fazlası 20’dir” ifadesini “3x 5 = 20” şeklinde matematiksel bir denkleme çevirirken, dilsel anlama ve matematiksel düşünme becerilerimiz eş zamanlı olarak devreye girer. Öğrencinin burada “20’dir” ifadesinin “20 ye eşit” olduğunu anlaması ve matematiksel olarak “=20” yazması beklenir.

Matematik ve Anlam

Problem çözme sürecinde matematiksel işlemleri yaparken bile dil becerileri önemini korur. Her adımda ne yaptığımızı ve neden yaptığımızı açıklayabilmek, çözümün doğruluğunu kontrol etmemize yardımcı olur. Örneğin, bir denklem çözerken “eşitliğin her iki tarafına aynı işlemi uygularsam denklem eşitliğini korur” gibi matematiksel bir kuralı anlayıp uygulamak, dil ve matematik becerilerinin ortak ürünüdür.

Sonucu elde ettikten sonra, bu sonucun problem bağlamında ne anlama geldiğini yorumlamak da yine dil becerilerini gerektirmektedir. Matematiksel bir sonucu günlük dile çevirip, problemin başlangıç koşullarına uygun olup olmadığını değerlendirmek, hem matematiksel hem de dilsel düşünme süreçlerini içerir.

Burada şu tespiti yapmakta yarar vardır: “Öğrencilerin problem çözme sürecinde yaşanan zorlukların büyük bir kısmı, aslında dil........

© İnsaniyet