ABD Başkanı Donald Trump, sonunda dediğini yaptı ve hatta misliyle yaptı. Washington’dan gelen haber tüm dünyayı fena salladı. Küresel ekonomik görünüm artık bu açıklamanın yapıldığı gün itibarıyla, bir gün öncesine göre bambaşka bir hal alacak, bu kesin. ABD’nin dış ticaret ortaklarına uygulayacağı tarifeler, gerçekten de tüm küresel ekonomik dengeleri bozacak gibi görünüyor. Etkileri şimdiden dramatik! Bir yandan pek çok ülkenin başkentinde şok yaşanırken, küresel piyasalar ise büyük bir sarsıntı geçirdi. Şok dalgaları bir süre daha devam edecek ve bu şokların etkileri ülkelere göre farklı farklı olacak.

Önce şoku bir tarif etmekte fayda var. ABD piyasalarından başlayayım. S&P 500 endeksi yüzde 4.84 düşerek Haziran 2020’den bu yana en büyük kaybını yaşadı. Nasdaq’daki düşüş daha dramatik, yüzde 5.97… Nasdaq günü 16,550 puandan kapadı. Bu Mart 2020’den bu yana en kötü kayıp anlamına geliyor. ABD’de piyasa kapitalizasyonu daha düşük olan şirketlerin işlem gördüğü Russell 2000 endeksindeki kayıp ise yüzde 6.59…
Trump’ın ABD piyasaları kapandıktan sonra yaptığı açıklamaları sonrasında vadeli piyasalarda satış baskısı öne çıktı. Yatırımcıların artan tahvil talebiyle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 13 baz puan düşerek yüzde 4.07 seviyesine geriledi. Ticaret savaşlarına ilişkin endişelerin güvenli liman varlıklara olan talebi artırmasıyla yükseliş eğilimini sürdüren altının ons fiyatı 3,167 dolarla rekor tazeledi.

Emtia fiyatlarında aşağıya yönlü hareketi, hampetrol fiyatlarındaki düşüş takip etti. Tabi ki bunun sebebi, tarifelerin etkisiyle küresel ekonomide yaşanacak bir daralma beklentisi… Bu aşağı yönlü hareketin bir süre daha devam edeceğini beklemek gerek. Piyasalardaki şok, yerini, tarifeler sonrası oluşacak ‘yeni normal’e göre düzeltmelere bırakacak.

Küresel ticaret ikliminde ‘La Niña’ etkisine hazır olun!

Ancak asıl kalıcı etki, küresel ticaret ikliminde yaşanacak. Her şey biraz, aslında birkaç derece soğuyacak! ABD’nin ticaret ortaklarına farklı farklı tarifeler uygulayacak olması bazı ülkelerin rekabet avantajını artırırken, bazı ülkeler için ciddi ekonomik kriz sinyalleri veriyor. Önce tarifleri bir hatırlatayım… Avrupa Birliği’ne (AB) yüzde 20, Çin’e yüzde 34, Vietnam’a yüzde 46, Tayvan’a yüzde 32, Japonya’ya yüzde 24, Hindistan’a yüzde 26, Güney Kore’ye yüzde 25, Tayland’a yüzde 36, İsviçre’ye yüzde 31, Endonezya’ya yüzde 32, Malezya’ya yüzde 24, Kamboçya’ya yüzde 49, Güney Afrika Cumhuriyeti’ne yüzde 30, Bangladeş’e yüzde 37 ve İsrail’e yüzde 17 tarife getirildi. Türkiye, Birleşik Krallık, Brezilya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Yeni Zelanda, Mısır ve Suudi Arabistan’ın aralarında bulunduğu bazı ülkeler için yüzde 10 gümrük vergisi uygulanacak.

Lesotho’nun ekonomisi bile tehdidi hissediyor!

Görüldüğü üzere, özellikle AB ve gelişen Asya ekonomileri için uygulanacak tarifeler bu ülkelerin ABD ile olan dış ticaretlerinde önemli düşüşlere yol açacak. Ya da ihracatan elde edilen gelir düşücek, benzer bir durum ihracatçı şirketlerin kâr marjlarında yaşanacak. Neresinden bakarsanız bakın, ciddi sıkıntı!

Bu arada hemen belirteyim, Washington en küçük ada devletlerine, hatta üzerinde insan yaşamayan adalara bile yeni tarifeler belirlemiş. 2.5 milyon nüfuslu, 2.1 milyar dolarlık GSYH’ye sahip küçük Afrika ülkesi Lesotho Krallığı, ABD’ye yapılacak tüm ihracatlarında yüzde 50’lik gümrük tarifesine tâbi tutuldu. 2023 yılında Lesotho, ABD’ye 228 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirirken, bu ülkeden ithalatı 8 milyon doların altında kaldı. Dış ticaretinin yüzde 80’inden fazlasını tek komşusu Güney Afrika Cumhuriyeti ile gerçekleştiren Lesotho için ABD’ye yapılan ihracat, ülke GSYH’sinin yüzde 10’dan fazlasına denk geliyor. Lesotho hali hazırda ABD’ye yüzde 99’luk gümrük tarifesi uyguluyor. ABD’nin yüzde 50’lik yeni gümrük tarifesinin, Lesotho ekonomisi üzerinde yıkıcı etkileri olacağı çok net.

Penguenler de tarifeye tâbi!..

Güney Pasifik’teki bin 500 nüfuslu Tokelau ve Kuzey Kutup Dairesi’ndeki 2 bin 500 nüfuslu Svalbard gibi ücra adalar sırasıyla Yeni Zelanda ve Norveç’in bölgeleri oldukları için ABD’nin küresel gümrük vergisi listesinde yerini aldı. Hint Okyanusu’nun Antarktika levhasında yer alan ıssız Heard Adası ve McDonald Adaları bile kendilerini listede buldu. 45 kilometre uzunluğunda, 20 kilometre genişliğindeki Heard Adası’nın büyük bölümü kar ve buzullarla kaplı. McDonald Adaları ise yerleşim bulunmayan kayalık bir ada grubu. Bu bölgelerin penguenlerden başka sakini yok.

Rusya niye listede yok?

Peki ya Rusya? Rusya’ya yönelik herhangi bir tarife değişikliği yok! Belki bunun bazı siyasîsebepleri olabilir, ancak belirtmek gerekir ki zaten Ukrayna savaşı bayladığından bu yana Rusya’ya ambargo uygulanıyor. Yani ABD ile Rusya arasındaki ticaretin hacmi oldukça düşük. Bunun yanı sıra, Trump’ın hidrokarbon temelli ‘ucuz enerji’ hedefi ve daha düşük bir emtia fiyatlandırması talebi sebebiyle Rusya’yı kızdırmak istememesi de bir başka etmendir. Suudi Arabistan, BAE gibi petrol ve doğalgaz üreticisi ülkelere yönelik tarifelerin yüzde 10 düzeyinde kaldığını da hatırlatmakta fayda var.

Karşılıklı tarifelere de bakmak lazım değil........

© İlke TV