Yazımızın konusu olan General Amos Yadlin, 2006-2010 yılları arasında İsrail askeri istihbarat teşkilatında (AMAN) komutanlık yapmış bir kişidir.

Sina Necef Çölü’ndeki Yahudi yerleşim biriminde doğan (1951) Yadlin, 1970 yılında mecburi askerliğini yapar, eğitim sonrasında hava subayı olarak seçilir.

Ekim 1973 Arap-İsrail savaşına hava kuvvetleri mensubu olarak bombalama faaliyetine katılan Yadlin 1979’da uçak filosu komutanlığına terfi eder.

Ardından hava üssü komutanlığını üstlenir. 2006 yılında askeri istihbarat şefi olarak tayin edilir. Bu görevini 2010 yılına kadar sürdürür.

İsrail ve ABD’deki yüksekokullarda uzmanlık eğitiminden geçen Amos Yadlin, hem askeri kurumdaki hizmetleri sırasında hem de sivil hayatında stratejik konulardaki söyleşi ve makaleleriyle tanınmaktadır.

Munk Tartışmaları platformu nedir?

Yadlin, “Munk Tartışmaları” (The Munk Debates) isimli bir düşünce (think tank) kuruluşunun faal katılımcısıdır.

Kanada merkezli madencilik şirketi Barrick Gold’un kurucusu Peter Munk ve eşi Melanie Munk’un kurdukları Aurea Vakfı tarafından yönetilen bu düşünce kuruluşu, Kanada’nın Ontario eyaletine bağlı Toronto’da önemli politik meseleler üzerine altı ayda bir tartışma platformu düzenlemektedir.

Tartışma dizisi, 2008 yılında Munk ve tartışmaların çoğunun moderatörlüğünü yapan Rudyard Griffiths tarafından hayata geçirilmiştir.

Munk Tartışmaları, popülerliğini kanıtladıkça daha büyük mekânlarda ve giderek artan sayılarda düzenleniyor.

Biletler halka açık olarak satılıyor; satışa çıktıktan kısa bir süre sonra da tükeniyor.

Her tartışmadan önce ve sonra izleyiciler arasında bir anket yapılıyor.

Tartışmanın galibi, bir görüşten diğerine geçmeye ikna edilen kişi sayısına göre belirleniyor.

CBC Radyosu’nun Ideas programında ve CPAC’de yayınlanmış olan bu tartışmalar BBC ve C-SPAN gibi uluslararası yayın kuruluşlarınca da kamuoyuna sunuluyor.

General Amos Yadlin (İsrail), Pulitzer Ödülü alan ünlü siyasi yorumcu ve sendikacı Charles Krauthammer (ABD), CNN TV kanalında konuk sunucu Fareed Zakaria ve İran asıllı Vali (Veli) Nasr da İran ve geleceği hakkında gerçekleşen tartışmalardan birine katılmışlardır.

İlaveten, “Can the World Tolerate an Iran with Nuclear Weapons? The Munk Debate on Iran” (Dünya, Nükleer Silahı Olan İran’ı Hoş Görebilir mi?) başlıklı kitap Yadlin tarafından derlenerek piyasaya sürülmüştür.

Tartışmaların muhtevası şöyle özetlenebilir:

İsrail ve Batılı güçler ile İran arasındaki gerginliğin ana sebebi; İslam Cumhuriyeti’nin zenginleştirilmiş uranyum programını geliştirip nükleer silah elde etme projesine başlamasıdır. Ancak, ‘Munk Tartışmaları’ kapsamında ele alınan bu konu hakkında görüş birliği sağlanamamış; farklı varsayımlar üzerinde durulmuştur.

Kimilerine göre İsrail, kendini koruma adına İran’a önleyici vuruşlar yapmalıdır. Çünkü İran’da üretilecek nükleer silah zaten patlamaya her an hazır konumdaki Ortadoğu’da aklına gelen her devletin nükleer silah üretme girişiminde bulunacağı bir ortam yaratacak ve İsrail’in güvenliği ciddi biçimde tehlikeye girecektir. Ek olarak petrol/enerji hatları ve ulaşımı da benzer tehlikelere maruz kalacaktır.

Diğer bir kesime bakılırsa; İran’ın nükleer silah sahibi olması, aslında Ortadoğu bölgesinin en çok ihtiyaç duyduğu istikrarı getirecektir. Çünkü önceki tecrübeler şunu göstermiştir: Muhtemel bir nükleer savaş tehdidi, konvansiyonel çatışmaları riskli hale getirmektedir. Bu da çatışmama dengesini sağlamaktadır.

Farklı bir kesime göre ise; İsrail’in İran’a saldırması halinde bu ülkede ‘Arap Baharı’ benzeri kitlesel ayaklanmalara yol açarak Ortadoğu’daki yerleşik gerici güçlerin tekrar........

© İlke TV