11 Ekim 1971’de Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Belgrad’da bir hastanede vefat etti. Ölümünün üzerinden 50 yıldan fazla zaman geçti. Tek tük de olsa sosyal medyada hatırlandı ve kısa da olsa üzerine güzel sözler söylendi.

Kıvılcımlı’nın Türkiye sol tarihi içindeki yerini tartışmak değil bu yazının amacı. Daha çok onun fikirlerinin öneminin altını çizmek. Bunu yaparken de tamamen spekülatif olsa da son zamanlarda okuyup anlamaya çalıştığım ünlü Fransız düşünür Gilles Deleuze’ün bazı fikirleriyle yakınlığına işaret etmek. Bunu yapmaktan muradım ise daha çok gençlere, bizim sol mahallenin tuhaf tartışmalarının dışına çıkarak yeni ve yaratıcı fikirlere yelken açmalarına destek olmak.

Önce Kıvılcımlı!

Kıvılcımlı’nın bence en önemli özelliği, Marx’ın zamanında yeteri kadar bilgi olmadığından uzun boylu üzerine çalışamadığı Doğu toplumlarının tarihine ve dolayısıyla oradan da Marxist teoriyi katkıda bulunmak. Marx’ın ölümünden sonra Engels, ünlü Amerikalı antropolog Morgan’ın bulguları üzerinden yazdığı “Ailenin, Devletin ve Özel Mülkiyetin Kökeni” adlı çalışması ile bu eksikliği gidermeye çalışmış olsa da bu eksiklik giderilebilmiş değildi. İşte bu noktada Kıvılcımlı, zamanında zenginleşmiş bulunan Doğu toplumlarıyla ilgili çalışmalardan da yararlanarak bu eksikliği gidermek üzere bir öneride bulunmuştu. Adına Tarih Tezi dediği ve ilk cümlesi “tartışılacak” kelimesiyle başlayan bence çok önemli bir kitap yayınladı. Burada önerdiği Marx’ın “sosyal devrim” olarak adlandırdığı devrimlerden önce “tarihsel devrim” adını verdiği devrimlerin varlığı oldu. Bu devrimlerin “barbarlar” ve “medeniler” arasında gerçekleştiğine işaret ederek Doğu toplumlarının kapitalizme gelene kadar nasıl evrildiklerini anlattı. Burada özellikle “barbarların” göçebe ve aynı zamanda “kan kardeş” toplulukları olarak “ilkel kömünal toplum” özelliklerine sahip olduklarını;........

© İlke TV