Sevgili memleketimiz olan Anadolu’nun; öteden beri türlü şekavetlere sahne olduğunu tarihlerde okuyoruz. Bu vakaların bir kısmı herkesin okuduğu kitaplarda yazılı ise de ekserisi, ihtiyar tarihin küflü ve yıpranmış sahifelerinde saklanmış, meydana çıkmaktan adeta utanır bir vaziyet almıştır. Ara sıra merak sahiplerinin bazıları; çok yıllardan beri kapalı duran bu pencerelerin birer ikişer kanadını açarak ortalığı aydınlatır ve yorgun yorgun uyumakta olan bu olguları ayaklandırarak ortalığa göstermektedir.

Şimdiki bahtiyar neslin çocukları eski istibdat devirlerinde Anadolu’nun geçirdiği dehşet ve korkunç devirlerini kavrayabilmek için asırlarca için için ağlayan yüzbinlerce aile ocağını söndürmüş olan, hesapsız vatan evladının kanıyla ıslanan algulardan vilayetimize ait olanlardan birisini ve fırsat buldukça diğerlerini de yazacağım. Bu vaka Deli İbrahim devrinde vuku bulmuş ve Anadolu’yu kavuran Haydaroğlu haydutluğuna aittir. Haydaroğlu, yıllarca Anadolu’da bin bir macera peşinde dolaşan, hayatı baştan başa kan ve ateş ile sıvanmış olan bir şahsiyettir. Asi Haydaroğlu, vilayetimizde yetişmiş ‘Kara Haydar Mehmed’in oğludur.

Hammer’in verdiği mâlumata nazaran Haydaroğlu, Ali Baba zaviyesinde ansızın tutularak bütün adamları ile birlikte kılıçtan geçirilmiş olan babasının intikamını almak sebebi ile ‘Teke’ sancağında ilk tuğyan işaretini vermiştir.

Asi Haydaroğlu’nun tâbilerinden olup ‘Hamid’ sancağını ihtilale verdikten sonra oranın berat-ı hükümetini istemek üzere İstanbul’a gelmiş olan bir şahsı, şu suretle gösterdiği emniyet-i cesuranenin cezasını bularak zincire vuruldu. Anadolu ve Karaman valileri, Haydaroğlu üzerine yürümek için emir aldılar. Bu vaka 1057/1647 senelerinde idi.

Haydaroğlu, maktul olan Sadrazam Ahmed Paşa’nın bir sancak için kendisinden 30.000 kuruş aldığını iddia ederek taşkınlığa vesile ittihaz eylemişti. Haydaroğlu ve onun yardımcısı hükmünde olan Katırcıoğlu, Ilgın ve Akşehir arasındaki hıttayı (memleketleri) harap eylediler ve böylece acısı yıllarca sürmüştür.

Anadolu valisi Ahmed Paşa, Karahisar’a yakın yerde yapılan çarpışmada eşkıyayı mağlup etmiş ise de Sandıklı Ovası’nda çadır kurmak gibi tedbirsiz harekette bulunmuştu. Haydaroğlu, ansızın karargâhı basarak Ahmed Paşa’yı esir etmişti. Haydaroğlu ‘Birtakım korkaklara güvenip de başından geçmiş bir adamın önüne çıktığın için seni acemiliğine hürmeten bıraktım, haydi git, bir daha kullanamadığın askeri, galip gelemeyeceğin hasmın önüne........

© İleri