Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti, iddialı ve vicdani bir iradenin yansımasıydı. "Milletler arasında kardeşliği güçlendiren, orduların kaldırılması veya azaltılması için çalışan ve barış toplantılarının düzenlenmesine katkıda bulunan" kişilere verilmesi hedefiyle Nobel Barış Ödülü'nü miras bırakmıştı. Bu ödül, bir asırdan uzun süre, barışın evrensel dilini konuşanların en büyük onuru oldu. Martin Luther King Jr.'ın sivil itaatsizlik mücadelesi, Nelson Mandela'nın uzlaşma dehası ve Bertha von Suttner'in savaş karşıtı duruşu bu kürsüde onurlandırıldı. Bu ödül, bir zamanlar insanlığın en yüce idealinin somut karşılığıydı. Fakat günümüzde bu tarihsel miras, artık münferit hayal kırıklıklarından öte, sistematik bir ahlaki çöküşün simgesi haline gelmiştir.

Prestijden Popülizme: Ödülün Eksen Kayması

Nobel Barış Ödülü'nün son yıllarda layık görüldüğü kişiler incelendiğinde net bir tablo ortaya çıkıyor. Bu kişilerin barışı tesis etmiş olanlardan değil, barışı tesis etmesi umulanlardan seçildiği, komitenin bu yönde bir eğilim sergilediği gözlenmektedir. Daha da endişe verici olanı, ödülün jeopolitik hesaplar doğrultusunda belirli siyasi aktörleri parlatma aracı olarak kullanılmasıdır. Bu eksen kayması, 2009'da Barack Obama'ya, henüz somut bir başarısı olmamasına rağmen, uluslararası siyasette "yeni bir iklim" yarattığı ve diplomasiye yaptığı vurgu nedeniyle verilen ödülle iyice netleşti.

Daha somut bir yozlaşma örneği, 2019'da Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed'e verilen ödülde yaşandı. Bu ödülden sadece bir yıl sonra Abiy Ahmed, ülkesinin Tigray bölgesinde yüz binlerce insanın ölümüne, kitlesel tecavüzlere ve milyonlarca insanın açlığa sürüklenmesine yol açan kanlı bir iç savaşı yönetti. Komitenin "umut" adına verdiği bu ödülün, sahadaki gerçeklikten ne denli kopuk olduğu bu örnekle de kanıtlanmış oldu.

Çöküşün en güncel ve sarsıcı örneği ise 2025 Nobel Barış Ödülü'nün, Venezuela muhalefetinin en tartışmalı figürlerinden María........

© Hukuki Haber