Trafik kazası sonucu araçlarda meydana gelen hasarın ve değer kaybının tazminin mümkün olduğu bilinmektedir. Maddi hasarlı trafik kazalarında her aracın işleteni, sürücüsü ve ZMMS sigortacısı aracın kusuru oranında değer kaybı ve hasar onarım bedelinden müştereken ve müteselsilen sorumludur. Peki kazaya karışan ve tazminat talebinde bulunan araç ticari faaliyetlerde kullanılan ve üzerinden gelir elde edilen bir araçsa; aracın onarımı süresince kullanılamamasından kaynaklı kazanç kaybını talep edebilir mi? Evet, ticari araçların maddi yahut yaralamalı trafik kazasına karışması durumunda; araçta meydana gelen hasarlar sebebiyle onarım gördüğü süre zarfında çalışamamasından kaynaklanan gelir kaybı söz konusu olacaktır. İşbu gelir kaybının tazminini talep etmek mümkündür. Yine ticari araç karşı taraftan kusuru oranında kazanç kaybı talebinde bulunabilecektir.

1- Kimler kazanç kaybı talebinde bulunabilir?

Elbette bir kazanç kaybından söz edebilmek için öncelikle kazaya karışan ve hasara uğrayan aracın gelir getiriyor olması gerekmektedir. Çoğunlukla yolcu taşımacılığında kullanılan otobüs, ticari taksiler, çeşitli işlerde kullanılan römork, kepçe ve benzeri araçlar ve de kuryelerin kullandığı motorlar bu tür araçlara örnek olarak verilebilir. Burada önemli olan husus aracın ticari ve gelir elde etmek amacıyla kullanılması ve trafik kazası sebebiyle onarım sürecinde araç sahibinde gelir kaybına sebebiyet vermesidir.

Son zamanlarda sıklığı artan esnaf kuryeler için de aynı durum söz konusudur. Zira esnaf kuryeler; kendi vergi levhaları ile çalışmakta ve genellikle çeşitli market ve yiyecek markalarının kuryeliğini yapmakta; kendi motorlarının bakım ve çeşitli giderlerini kendileri sağlamakta, bağkur borçları ve vergi ödemelerini de kendileri yatırmaktadır. İşbu sebeple moto kuryelik vasıtasıyla gelir elde etmekte ve ticari faaliyette bulunmaktadırlar. İşbu sebeplerle; esnaf kuryelerin karıştıkları kaza neticesinde motorlarında meydana gelen hasarların onarımı süresince meydana gelen gelir kaybının tazmini mümkündür.

2- Kazanç kaybı talebi kimlere karşı ileri sürülebilir?

Ticari kazanç kaybı kazaya karışan karşı taraf aracın sürücüsü ve işleteninden kusuru oranında talep edilebilecektir. Kazanç kaybı ZMMS poliçesi kapsamında teminat altına alınmamaktadır. Yargıtay ve BAM içtihatlarına göre de kazanç kaybı trafik kazasından kaynaklanan dolaylı zararlardan sayıldığı için ZMMS poliçesi genel şartları hükümlerine göre sigorta şirketi sorumlu tutulamaz.

Ayrıca ZMMS Genel Şartlarının A.6.K maddesinde de “Gelir kaybı, kâr kaybı, iş durması ve kira mahrumiyeti gibi zarar verici olguya bağlı olarak oluşan yansıma veya dolaylı zararlar nedeniyle yöneltilecek tazminat talepleri” sayılmak suretiyle teminat dışı bırakılmıştır. Ticari kazanç kaybının IMM poliçesi kapsamına da alınamayacağı Sigorta Tahkim Komisyonu ve Yargıtay kararları ile sabittir.

Sigorta Tahkim Komisyonunun; 03/08/2018 Tarihli K-2018/66630 sayılı kararında; “Kanun yapıcı, ZMM Genel Şartlarında teminat dışı olarak sayılan “ manevi tazminat talepleri” için böyle bir imkan sağlarken, ZMM Genel Şartları, teminat haricinde sayılan “Gelir kaybı, kâr kaybı, iş durması ve kira mahrumiyeti gibi zarar verici olguya bağlı olarak oluşan yansıma veya dolaylı zararlar nedeniyle yöneltilecek tazminat talepleri) için böyle bir imkan sunmamıştır. Öyle olsa idi, Kanun koyucu, ticari kazanç kaybı için de böyle bir imkân sunacaktı. Kaldı ki aşağıya bir kısmını alıntıladığımız Yargıtay’ın sayısız emsal kararları ile kanun koyucunun “ticari kazanç kaybını” İMM teminatı kapsamına - ek sözleşme konusu dahi yapmayarak- bilerek almadığını kolaylıkla anlamak mümkündür.” [1]denilmek suretiyle ticari kazanç kaybının ZMMS Genel Şartlarında teminat dışı sayıldığı ve İMM teminatı kapsamına da ayrıca alınmadığı; böylelikle teminat kapsamında olmadığı gerekçesi ile ticari kazanç kaybı talebini reddetmiştir.

İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin; 2021/637 E, 2023/1934 K sayılı ilamı; “Trafik kazasında zarar gören aracın hasarı onarılsa dahi onarımdan sonra aracın piyasa rayiç satış fiyatında düşüklük oluşacağı gerçeği karşısında, kaza nedeniyle araçta meydana gelen değer kaybı gerçek zarar içinde değerlendirilir ve bu zarardan hem zarar veren işletenler hem de ZMSS şirketi sorumludur. Ancak, ZMMS genel şartları hükümlerine göre davalı sigorta şirketi gerçek zarar kapsamında olmayan dolaylı zararlardan sayılan ikame araç bedelinden........

© Hukuki Haber