12.11.2025 tarihi itibarıyla, 29.07.2023 tarihli ve 32263 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik” yürürlükten kaldırılmış, aynı isimle yayımlanan yeni yönetmelik ile “bir sektör olarak sağlık hizmetlerinin” adeta atardamarı olan tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin çerçevesi yeniden belirlenmiştir.

Yeni yönetmeliğe ilişkin haber siteleri ve sosyal medya hesaplarında yer alan içeriklerin büyük çoğunluğunun eksik, hatalı ya da bağlamından kopuk olduğu görülmektedir. Bu nedenle yönetmeliğin doğru anlaşılmasını sağlamak amacıyla kapsamlı bir değerlendirme yapılmasında yarar bulunmaktadır. Yazının devamında sebeplerini ifade ettiğimiz üzere kanaatimiz odur ki önümüzdeki süreçte yönetmeliğe aykırı hal ve fiillerle ciddi bir mücadele gerçekleştirilecek ve ilgili ihlalleri gerçekleştirenler ağır yaptırımlarla mücadele etmek zorunda kalacaklardır.

Bu çerçevede öncelikle “Kapsam” ve “Tanımlar” bölümleri, mülga yönetmelikle mukayeseli bir şekilde ele alınacak; yazı dizisinin ikinci bölümünde ise somut fiillere karşılık gelen yaptırımlar incelenecektir. Böylelikle, yalnızca yüzeysel bir yönetmelik okumasına düşmeden, “hangi eylemin hangi yaptırımı doğurduğu” sistematik biçimde ortaya konulmuş olacaktır. Zira yapılan genel yönetmelik okumaları, çoğu zaman eylem–yaptırım ilişkisini görünmez kılmakta ve değerlendirmeyi dikkat dağıtıcı hâle getirmektedir.

Temel Kavramların Mukayesesi

İlk planda dikkati çeken değişiklik kapsama dair olup eski yönetmeliğin Kapsam başlıklı maddesi

“Bu Yönetmelik; sağlık meslek mensuplarını, sağlık hizmeti sunan gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait olup ilgili mevzuatı uyarınca Sağlık Bakanlığı tarafından verilen izin, uygunluk belgesi veya ruhsat ile faaliyet gösteren tüm sağlık kurum, kuruluş, müesseseleri ve uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşları tarafından yapılan tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri ile sağlık hizmet sunumu alanında yetkisi, izni ya da ruhsatı bulunmayan kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerini kapsar.” şeklinde iken yeni yönetmelikte kapsam şu şekilde düzenlenmiştir:

“Bu Yönetmelik; sağlık meslek mensupları, özel sağlık kuruluşları ve uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşlarınca yapılan tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerini kapsar.”

Tanımlar bölümünde de birtakım değişikliklere gidilmiştir. Eski yönetmelikte Reklam ifadesi

“Sağlık alanındaki özel sağlık tesisleri, sağlık hizmet sunumu veya tıp meslekleri ile bağlantılı olarak; bir ürün veya hizmete talep yaratmak veya talebi artırmak ve kişileri ikna etmek amacıyla herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen ticari amaçlı pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurular” şeklinde tanımlanmış iken,

yeni yönetmelikte Reklam

“Sağlık alanındaki özel sağlık tesisleri, sağlık hizmet sunumu veya tıp meslekleri ile bağlantılı olarak; bir ürünü, hizmeti, kişi, kurum veya kuruluşu ön plana çıkaran ve tanıtım ve bilgilendirmenin sınırını aşan her türlü faaliyet” olarak ifadelendirilmiştir.

Bu kısmı şerh etmekte fayda görmekteyiz. Zira her ne kadar eski yönetmelikteki “Sağlık hizmet sunumunda örtülü veya açık reklam yapılması ve yaptırılması yasaktır.” ifadesi değişmemiş ve reklam yasağı devam ediyor olsa da yönetmeliğin ana omurgasını tanıtım ile reklam arasındaki gerilim belirlemektedir.

Yeni yönetmelikteki “Reklam” tanımı, mülga düzenleme ile kıyaslandığında oldukça dikkat çekici bir yön değişikliğine işaret etmektedir. Eski yönetmelik, reklamı “ticari amaçlı pazarlama iletişimi” ve “talep yaratma/ikna etme” unsurları üzerinden tarif ederken; yeni düzenleme bu unsurları geri plana itmekte ve daha geniş kapsamlı ve etkisi daha yüksek bir tanımlamaya yönelmektedir. Artık reklam, yalnızca talep yaratmayı hedefleyen iletişim içerikleriyle sınırlı değildir; bir ürün, hizmet, kişi veya kuruluşu ‘ön plana çıkaran’ ve tanıtım–bilgilendirme sınırını aşan her türlü faaliyet, reklam olarak kabul edilmektedir.

Bu ifadelere bakılacak olursa Mülga yönetmelikte reklam, iradi bir ticari niyetin –talep yaratma ve ikna etme gayesinin– varlığına bağlanmıştı. Yeni yönetmelik ise bu niyeti aramamaktadır. Artık değerlendirme, eylemin objektif etkisine odaklanmaktadır: Bir........

© Hukuki Haber