“Türkçenin çok büyük şairleri, romancıları var. Öteki diller arasından güçlü bir edebiyatı olduğu için sıyrılıp çıktı, başka dillerin gölgesinde kalmadı. Bir dilin devlet dili, eğitim dili olması silahla değil edebiyatla olur.”

Eğitimci Kemal Ateş ile Türkçe üzerine konuştuk.

Türkçenin gücünden hâlâ kuşku duyanlar var. Bu dilin gücünü anlamayanlar var. Türkçe nasıl bir dildir, bize anlatır mısınız?

Yazık ki Türkçeye karşı inançsızlık, sevgisizlik zaman zaman bazı kesimlerde nükseden bir hastalık… Bu eski bir hastalıktır. Türkçe dünyanın hem en talihli dili, hem de en talihsiz dili. Türkçe 150’yi aşkın ekiyle dünyanın en talihli dilidir. Ne İngilizcede ne Fransızcada, ne de bildiğimiz bütün o büyük dillerin hiçbirinde eklerin sayısı 150’yi bulmaz, bu Türkçenin çok somut, sayısal bir üstünlüğüdür. O güzelim deyimleriyse ayrı bir zenginlik. Ek bir tarlaya ekilen tohum gibidir. Bir ekten yüzlerce sözcük elde edebilirsiniz. Bir dile her yıl onlarca sözcük girer ya da türetilir, ancak üç yüz yılda bir ek yaratamazsınız. Ekler bu nedenle ata tohumu gibi önemlidir. Türkçenin bu ayrıcalığının, bu üstünlüğünün bilincinde olalım ve bu özelliğinden yararlanalım. Dil Devrimi’yle yapılan da budur zaten. Hiçbir dilin somut sınırlarından söz edilemez. Dillerin sınırı hem vardır hem yoktur. Çünkü siz o sınırlara yürüdükçe, yaklaştıkça o sınırlar sizden uzaklaşır. Dil Devrimi’yle bu yapıldı, kendi dilimizin sınırlarına yürüdük, kendi dilimizin sınırlarını zorladık ve ortaya muazzam bir dil çıktı. Türkçenin yetersizliğinden söz edenlerin yalnız bilgisinden değil, vicdanından da kuşku duyarım. Türkçenin yetersizliğinden söz edenlere şunları sormak gerekir: Dilimizin yüzün üstünde terimler sözlüğü var, kaçını alıp incelediniz? Kaçını gördünüz, kaçını alıp kütüphanenize koydunuz? Türkçenin kalın kalın, beş altı cildi bulan sözlükleri var. Kaçını incelediniz? Bu sözlükleri şöyle bir karıştırdınız mı? Her yıl değil, her gün Türkçe yüzlerce kitap basılıyor, kaçını okuyabiliyorsunuz? Böyle bir dille bilim yapılamayacağını söyleyenlerin ben gerçekten vicdanından kuşku duyarım?

Siz “Dili dile kırdırmak” diye bir söz kullanıyorsunuz yazılarınızda? Bu sözle ne demek istiyorsunuz?

Tarih boyunca Türkçe başka dillerin baskısına uğradı, gelişmesi durdurulduğu gibi kayıplar verdi bu dil. Zaman zaman bu yanlış gidişten, kendi dilimize sahip çıkmamamızdan yakınan devlet adamlarımız, şairlerimiz oldu, Bilge Kağan gibi, Karamanoğlu Mehmet Bey gibi ya da şair Âşık Paşa gibi. Türkçenin tarih boyunca ihmal edildiğini, âdeta bir mezarlığa gömüldüğünü anlatan bir Macar yazarından söz edeceğim size. Adı Dezsö Kostolanyi’dir bu yazarın, onun Küçük adlı öyküsü........

© HalkTV