“Meclis’i yeniden halkın iradesinin gerçek güvencesi yapmak, çoğulculuğu yaşatan, denetimi sağlayan, demokrasiye yeniden nefes aldıran bir yapıya kavuşturmak zorundayız. Aksi halde temsil, yalnızca şeklen var olan bir vitrinden ibaret kalacaktır.”

Eğitimci yazar Sercan Çelik ile “Gazi Meclis” kelimesi üzerine konuştuk.

GAZİ MECLİS NEDİR VE NASIL KULLANILMAYA BAŞLANDI?

“Gazi Meclis” ifadesi, 23 Nisan 1920’de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Kurtuluş Savaşı’ndaki rolünden doğdu. Bu meclis yalnızca yasama organı değil, aynı zamanda bağımsızlık savaşının karar merkeziydi. Meclis’te alınan her karar doğrudan cephedeki direnişi etkiliyordu.

1920’lerde ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında Meclis, “Kurucu Meclis”, “Birinci Meclis” ve “Gazi Meclis” olarak anıldı. “Gazi” sıfatı, mebusların büyük bölümünün aynı zamanda cephede savaşmış olmasıyla doğrudan bağlantılıydı. Nitekim Atatürk’ün kendisine verilen “Gazi” unvanı gibi, Meclis de bir tür kahramanlık ve fedakârlığın nişanesiyle anılıyordu. CHP’nin erken dönem söyleminde bu kavram sıklıkla Cumhuriyet’in kurucu mirasına yapılan bir atıf olarak yer aldı.

GAZİ MECLİS NASIL TARAF DEĞİŞTİRDİ? KİM KULLANIYORDU, KİM KULLANMAYA BAŞLADI?

“Gazi Meclis” uzun süre Cumhuriyet Halk Partisi’nin tarihsel anlatısında kurucu değerleri hatırlatan bir kavramdı. Fakat zamanla, siyaset sahnesindeki ağırlık ve olaylar kavramın anlam yönünü değiştirdi.

Özellikle 15 Temmuz 2016 darbe girişimi, bu ifade için kırılma noktası oldu. O gece TBMM’nin bombalanması, Meclis’in tarihindeki ilk doğrudan saldırıydı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AKP sözcüleri, bu saldırıyı “yeni bir kurtuluş savaşı” olarak çerçeveledi. Erdoğan, “Meclisimize yapılan bu saldırı milletimizin iradesine yapılmış en büyük ihanettir. Bu nedenle Meclisimiz yeniden gazi olmuştur.” diyerek kavramı sahiplendi. Hatta kendisine de Gazilik unvanı verilmesi gündeme geldi.

Kısa bir süre önce de katıldığı 28. Dönem 4. Yasama Yılı açılışındaki konuşmasında bu söylemi tekrarladı: “15 Temmuz gecesi, savaş uçaklarının sonik patlamalarına ve tepesine yağan bombalara rağmen milletin emanetine korkusuzca sahip çıkan Meclisimiz, ikinci defa gazilikle müşerref olmuştur.”

Böylece “Gazi Meclis” kavramı, 1920’lerin CHP’sinden 2010’ların AKP’sine doğru........

© HalkTV