1478’de evlenmek suretiyle güç birliği yapan ve ardından elde ettikleri toprak kazanımları sayesinde İspanya’yı birleşik bir krallık haline getiren Aragon Kralı II. Ferdinand ve Kastilya Kraliçesi I. İsabella, İspanyol din adamları tarafından “ülkeyi sapkınlardan arındırma” iddiasıyla ortaya atılan “Engizisyon”un hayata geçirilme sürecinin başını çekmeye başladı. Yahudileri hedef alan bireysel şiddet eylemleri ve sonu gelmeyen Pogrom uygulamaları ve Yahudi karşıtı yasalar çıkarıldı. Sistematik ölüm ve din değiştirmelere sebep olan bu uygulamaların sonunda 1492’de tüm Yahudilerin İspanya’dan kovulması kararlaştırıldı. Aynı süreçte İspanya Müslümanları da Yahudiler gibi İspanyolların uyguladıkları zulüm politikalarından oldukça muzdarip bir durumdaydı.

Devrin Osmanlı Padişahı olan, Veli ve Sofu gibi unvanları olan II. Bayezid, İspanya’daki Müslüman ve Yahudi mağdurlara yardım için Barbaros Hayreddin Paşa’nın dayısı ve Piri Reis’in amcası olan Kemal Reis’i görevlendirdi ve donanmalarla İspanya’dan Osmanlı topraklarına getirilen Yahudiler, başta Selanik ve İstanbul olmak üzere Osmanlı mülkünün dört bir yanında iskan edildi.

Asırlar asırları kovalar…

Osmanlıların eski haşmetli dönemlerinden eser kalmamıştır. Toprak kayıplarına her safhada yenileri ekleniyor, hazine her geçen safhada biraz daha tam takır hale geliyor, deyim yerindeyse Osmanlılar uçurumun eşiğine gelmişti…

Daha da vahimi dış politikada Osmanlı için “Hasta Adam” diye bahsediliyor, adeta Osmanlı diplomaside yalnızlaşıyordu. Böyle bir ortamda siyasi birliğini tamamlayıp sömürge yarışına dahil olmak isteyen Almanya kendine partnerler aramaya başlamıştı ki aradığı kriterlere uygun olması bakımından gözünü Osmanlı’ya dikmiş, Osmanlı’nın doğal kaynaklarından ve insan gücünden yararlanmak istemiştir. Ayrıca Osmanlı’dan imtiyazlar kopararak Osmanlı topraklarında nüfuz elde etmek istemiştir. Giderek artan Osmanlı-Alman yakınlaşması, I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın İttifak Devletleri safına dahil olmasıyla taçlanacaktı. İşte I. Dünya Savaşı’nda çarpışan Osmanlı’nın kozlarını paylaştığı düşman kuvvetlerinin başında İngilizler geliyordu. İngilizler Osmanlı topraklarındaki milliyetçilik akımlarını desteklerken bu konuda en büyük desteği her ne........

© Haberton