Müslümanlar İslam topraklarını genişletmeye başladıklarında Türkler çok dağınık haldeydiler. Bir uçları Baltık Denizinde yani Atlas Okyanusunda diğer uçları Kore Yarımadasında yani Pasifikteydi. Kuzeyde Kuzey Buz Denizine, güneyde Hint Okyanusuna ulaşmışlardı. Göktürk, Avar ve Hazar İmparatorlukları en güçlü Türk devletleriydi. Düşünün ki Türkistan dediğimiz coğrafya Türkleşmeye sürecindeydi.

Müslümanların Türklerle ilk teması iki coğrafyada oldu: Kafkasya ve Horasan. Bizans’ı yenen ve Sasanileri ortadan kaldıran İslam orduları Kafkasya’ya yani Hazar İmparatorluğunun sınırlarına dayandılar. Bizans’ı kolaylıkla yenip İstanbul’u kuşatan, dünyanın en eski imparatorluğunun devamı olan Sasanileri otuz yılda tarih sahnesinden silen Müslümanlar, Hazar topraklarında ilerleyemedi. Yani Hazarlar, Sasanilerden de Bizans’tan da daha güçlüydü. İslam ordularının saldıramayacağı kadar güçlü.

Hazarlar, yıllardır Bizans’tan gelen Ortodoks misyonerlerin yoğun Hristiyanlık propagandalarına muhataptı. Misyonerlere Müslüman sufiler ve dervişler eklendi. İki din devletinin yoğun baskısı altında kalan Hazarlar hiç görülmemiş bir karar vererek Musevi oldular. Oysa Musevilere göre sadece Yahudiler Musevi olabilir. Bu karar Hazarların iki dişli rakibinden de korkmadığını ve milli benliklerine önem verdiklerini gösterir. Zira Museviliğin arkasında bir devlet yoktu yani Musevi olan Türklerin asimile olması, milli benliklerini yitirmesi mümkün değildi.

Museviliği sadece devlet ricali, zenginler ve soylular benimsedi. Ahali yavaş yavaş İslam’ı kabul etti. Hazarlar zayıflayınca bağımsızlıklarını kazanan İdil Bulgarları 9. Asırda ilk Müslüman Türk devletini kurdular. İdil Bulgarları, Abbasilerle sınırları olmadığından ve hiç savaşmadıklarından kılıç zoruyla Müslüman olmuş olamazlar. Kafkasya’dan Atlas Okyanusuna kadar olan geniş coğrafyada yaşayan Türklerin İslamlaşması beş yüz yıl sürdü. Bu süre zarfında Müslüman, Gök Tanrıcı, Musevi ve diğer inançlardan Türkler kardeşçe yaşadılar.

14. Yüzyılın başında Altın Orda Hanı olan Özbek Han önce Müslüman oldu akabinde bizzat ilgilenerek Müslüman olmayan Altın Orda Türklerinin (çok küçük Musevi bir grup dışında) Müslüman olmalarını sağladı. Bahse konu coğrafyada sadece Macarlar ve Bulgarlar yani Altın Orda’ ya bağlı olmayan Türkler Müslüman........

© Habererk