TDT’ nin Gebele Zirvesinden sonra Moskova ayağa kalktı. Rusya, Azerbaycan’la gerilim halinde olduğundan zirvenin Rusya sınırında yapılmasını ve konseptinin güvenlik ve savunma sanayinde iş birliği olmasını kendisine karşı gösterilen bir tavır olarak algılıyor. Zirveye bütün devletlerin lider seviyesinde katılmaları Azerbaycan’ı güçlendiriyor.

Türkiye’de pek bilinmez ama tarihi Azerbaycan’ın kuzeyi Rusya’ya bağlı olan Dağıstan Cumhuriyetine ait. Azerbaycan önce kuzey ve güney olarak bölünmüş. Kuzey Rusya’nın, güney İran’ın olmuş. Ardından kuzeyin kuzeyi Dağıstan’a bağlanmış. Kuzey’in güneyi, bugünkü Azerbaycan olmuş. Kuzey Azerbaycan’ın merkezi, Sakalardan ve Hazarlardan beri ayakta olan Derbentti.

Bakü’den de Azerbaycan’daki diğer şehirlerden çok daha eski olan Derbent, Bakü’de petrol bulunana kadar Hazar kıyısındaki en büyük kent ve kuzey Azerbaycan’ın merkeziydi. Gebele’de bölünmeden önce Derbent’e bağlıydı. Zirvenin Gebele de yapılması bu açıdan da Rusları rahatsız ediyor.

TDT zirvesi, birbirinden önemli kararlar alınmasına rağmen Türkiye’de gündem olmadı. Haber bültenlerinde sıradan bir haber olarak verildi. Tartışma programlarında gündemdeki konulardan biri olarak bile ele alınmadı. Amacı çok seyredilmek olan bu programlarda ilgi çeken konular tartışılıyor. Yani Türk dünyasının meseleleri diğer konular kadar ilgi çekmiyor. Manşet olmayı bırakın, tartışılan başlıklardan biri bile olamıyor. Türk milliyetçileri bu gerçekliği sorgulamalı ve değiştirmeli. Millete mal edilemeyen hiçbir dava başarılı olamaz.

Oysa zirve Türkistan’da, Azerbaycan’da, İran’da ve ilginçtir hepsinden fazla Rusya’da günlerdir tartışılıyor. İnanın Çin’de bile Türkiye’den daha fazla konuşuldu Türk dünyasındaki gelişmeler. Rusya’da tartışma programlarının bazen tek gündemi bazen de manşeti Gebele zirvesiydi. Rus analistler TDT’nin; BDT, ŞİÖ ve BRİCS’ ten çok daha başarılı olduğunda ve mukayese edilemeyecek kadar mesafe aldığında mutabıklar.

‘’ŞİÖ ve BRİCS’ in sekreteryası bile yok. BDT’ nin varlığı ve yokluğu belli değil. TDT’ nin bünyesinde onlarca komite ve komisyon var. Aynı konulardan sorumlu bakanlar ve üst........

© Habererk