menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Dünyadaki ahlak tartışmasına giriş

15 10
26.07.2025

Ahlak, bir bilinç durumudur. Çünkü ahlak ilmi, ahlaka dair kavramları, yargıları ve davranış standartlarını, sosyal bilimlerin ve felsefenin bir dalı olarak açıklamakta ve çözümlemektedir. Ahlâk, genel olarak ‘karakteristik problemler’, ‘ahlâkî yargılar’ ve ‘ahlâklılık’ hakkındaki felsefi bir düşüncedir. Dolayısıyla ahlak, ahlâkî tefekkürün bize kazandırdığı bir bilinç durumudur. Bir mesleğe ilişkin yükümlülükler ve kurallar çerçevesinde bir meslek ahlakından söz edilmektedir.. İslam ahlakı denilince de ilkeler ve prensipler akla gelir. Ahlâk, karakter yapısı, huy ve mizaç, töre gibi anlamlar taşır. Buna rağmen ahlâk (Batı dillerindeki karşılığı moral) daha çok toplumsallık vurgusu taşır. Ahlâk, olgusal ve tarihsel olarak yaşanan bir fenomendir; kısaca ahlak, bir toplumsal bilinç formudur.

AHLAKIN PRATİĞİ VE TEORİSİ

Bu yüzdendir ki teorik ve pratik olmak üzere iki ahlaktan söz edilir. Pratik ahlaktan dini ve mesleki ahlak anlaşılır.. Teorik ahlaktan ise ahlak ilmi ve ahlak felsefesi anlaşılır. Ahlak felsefesi, etik kavramıyla kendini ayrıştırır. Etik, evrensel bir olgu olarak ahlaka yönelik araştırmadır. Etik, ahlâkın genel niteliği üzerinde bütünlüklü bir görüş elde etmek ister. Bu ise genel geçer etik bağıntılarla mümkündür. Bu bağıntılar üzerine düşünen ahlâk filozofu, ahlâkçıdan farklı olarak herhangi bir ahlâk geliştirmez, belli bir toplumun ahlâkını dikte etmeye uğraşmaz.

Ahlak felsefesi, ahlâk hakkındaki genel prensipleri bulmaya, bütün farklı ahlâk tecrübelerini “ahlâk adı altında toplamamızı mümkün kılan nedir?” sorusunun cevabını aramaya ve davranış için evrensel bir ilkeye ulaşmaya çalışır. Nicolai Hartmann’ın dediği gibi, “Ahlâkın (morallerin) çokluğuna rağmen etik’in tekliği” söz konusudur.

Felsefenin ahlak alanına yaklaşımı, din ve bilimin yaklaşımından farklıdır. Din ve bilim pratik ahlakla uğraşır. Uygulamalı etik, ahlâk felsefesinin somut ahlâkî konulara odaklanan kısmıdır. Bu konular arasında kürtaj, ötanazi, bioetik, fanatizm gibi aktüel konular, tıp etiği, biyoetik, medya etiği gibi alt başlıklar bulunmaktadır. Felsefe ise etik adını verdiği teorik ahlakla uğraşır; ahlak alanındaki tanımlama çalışmaları ve kavramsal düşünmedir.

AHLAK, DİN VE SOSYAL BİLİMLER

Dinler, inananlarına birer ahlâk sistemi önerdiği, bir ahlak kuramı otaya koyduğu, kendi çerçevesi içinde bir ahlâk buyurduğu için dini ahlak, kural koyucudur (normatif). Musevilik, Hristiyanlık, Budizm ve Müslümanlık gibi büyük dinler ve geleneklerde inanç ilkeleri, ‘doğru yaşama’nın, iyiliğin normlarıdır. Bu bağlamda ‘yalan........

© Haber7