Eğer Allah'a ve hak ile bâtılın ayrıldığı gün, iki ordunun birbiri ile karşılaştığı gün (Bedir savaşında) kulumuza indirdiğimize inanmışsanız, bilin ki, ganimet olarak aldığınız herhangi bir şeyin beşte biri Allah'a, Resûlüne, onun akrabalarına, yetimlere, yoksullara ve yolcuya aittir. Allah her şeye hakkıyla kadirdir. (Enfal Suresi 41. Ayet)

Enfal/41’de ganimetlerde Allah'ın hakkının 5’de 1 yani yüzde 20 olduğu belirtilmektedir. Bu yüzde 20 oran, ganimetlerde olduğu gibi zekat hesabının belirlenmesinde önemli rol almaktadır. Enfal suresi 41. Ayetteki Allah'ın payı olan yüzde 20’lik pay, aynı ayette geçen 6 gruba bölünür.

Bu yüzde 20'lik paydan yola çıkarak zekat hesabıda yapılabildiğine bir bakalım.

Zekat ayeti olan Tevbe suresi 60. Ayette 8 grup var. Enfal/41’den öğrendiğimiz Allah'ın payı olan Yüzde 20'lik payı, 8 gruba dağıtmanız gerekiyor. Bu 8 gruptan hepsine vermeniz gerekmiyor. Bu 8 gruptan yalnızca bir gruptakine ulaşıp zekat verseniz bile sorumluluğunuzu yerine getirmiş olursunuz. Dolayısıyla sadece bir gruba verilecek zekatı hesaplamak için Allah'ın payı olan yüzde 20’yi, 8'e bölmeliyiz.

Zekat vereceklerin çoğunluğunu göz önünde bulundurduğumuzda, zekat verecek olan çoğunluğun bu 8 grubun hepsine ulaşması zaten mümkün değil. Bu 8 grupta kimlerin olduğuna baktığımızda, zekat verecek çoğunluğun, hepsine ulaşmasının mümkün olmadığı oradan da görülebilir. Mesela bu 8 gruptan bir grup olan köleler zaten günümüzde kalmadı.

Bu zekat verilecek 8 gruptan olan zekat toplayan memurlara, kalpleri İslam’a ısındırılacak olanlara, Allah yolunda cihad edenlere, zekat verme yükümlülüğü olan herkesin ulaşabilmesi mümkün değildir.

Zaten bu 8 gruptan bir gruptakine zekat verilmesi yeterlidir. O halde, yalnızca bir gruba verilecek zekatı hesaplamak için Allah'ın payı olan yüzde 20’yi, 8'e bölmeliyiz.

Peki Allah'ın payı olan yüzde 20'lik payı 8 e böldüğünüzde kaç çıkıyor?

Yüzde 2,5 rakamı karşımıza çıkmaktadır.

/8= % 2,5 eder.

Yüzde 2,5’da tam tamına 1/40 (kırkta bir) yapmaktadır.

Enfal/41’deki ganimetlerle ilgili yüzde 20 olan Allah'ın payından yola çıkarak zekat oranının nasıl ortaya çıkabildiği konusunu biraz daha açalım:

Enfal/41’de yüzde 20 olan Allah'ın payı, sadece ganimete kasr edilmemiş yani sadece ganimete özgü kılınmamış.

Yani “Allah'ın yüzde 20 payı yalnızca ganimette şarttır, başka bir şeyde şart değildir” diye düşünmemizi sağlayacak bir işaret ayette yer almadığından, o tarafı açık bırakılmıştır.

İlginçtir ki, Enfal/1’de ganimet için "Anfal" kullanılmışken, Enfal/41’de ganimet için "Ganimtum" kelimesi kullanılmıştır. Bu "Ganimtum" kelimesi, düşmandan ve başkalarından elde edilen şeydir. Enfal/41’de Allah "Ganimtum" ibaresiyle, savaş ganimetinden bahsederken, başka şeye de bir işaret etmiş olmaktadır.

Enfal/41’de "Ganimtum" ibaresi ile kapsamlı bir kelime kullanılmıştır. Bu kelime yalnızca savaştan elde edilenleri değil de, savaş dışında başka şekilde elde edilenleri de kapsamaktadır.

O zaman zekat oranı Enfal/41’e göre, zekat verecek bir fert yani tek kişi için yüzde 20 mi? Hayır değil. Çünkü ayette "Ganimtum" çoğul olarak gelmiş.

Zekat, bir grubun belirli sayıdaki fertlerinin, yine tek kişiden toplayarak, toplanılmış diğer mallara ilhak ettiği maldır. Bu tanım, tam bir tanım değildir ama yalnızca buradaki meselenin anlaşılması için yetecek bir tanımdır.

Bu tanıma göre, zekat verecek tek kişi için zekat oranı yüzde 20 değildir. Çünkü, bir fert yani tek kişi olduğum (grup olmadığım) için çoğul gelen “Ganimtum” ifadesinden dolayı Allah’ın payı olan yüzde 20’yi, zekat ayetinde (Tevbe/60) bildirilen 8 gruba bölmeliyim. Allah'ın payı olan Yüzde 20’yi 8 gruba böldüğümde çıkan sonuç yüzde 2,5 yani 1/40 (kırkta bir) olur.

Toparlayalım:

Hatırlayacak olursak, Enfal/41’deki Allah’ın payı olan yüzde 20’lik oran, ayetteki "Ganimtum" kelimesi sayesinde, savaşta elde edilenlerle ilgili olduğu gibi, savaş dışında elde edilenleride kapsamaktaydı.

“Ganimtum” ifadesi geçen Enfal/41’e göre........

© Haber Gündemim